ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ, Εικόνες που δονούν - εικόνες που πονούν, Βιβλιοδρόμιο των Νέων

Στη Ζαγορά Πηλίου της δεκαετίας του 1950 ένας φτωχός και αγράμματος αγρότης, ο Κώστας Ρούσσης, αποφασίζει να γίνει πλανόδιος φωτογράφος, για να βελτιώσει λιγάκι τα άθλια οικονομικά του. Με μια πρωτόγονη φωτογραφική μηχανή, αρχίζει να περιφέρεται στις γειτονιές του χωριού του και στο γειτονικό Πουρί, τραβώντας αναμνηστικές φωτογραφίες από γάμους, σχολικές γιορτές, πανηγύρια, φιλικές συντροφιές, φαγοπότια, δημόσιες τελετές, αγροτικές εργασίες, καθώς και επιτόπιες (υπαίθριες) φωτογραφίες για ταυτότητα ή διαβατήριο. Αυτό που το ξεκίνησε για καθαρά βιοποριστικούς λόγους, ο Ρούσσης το αγάπησε βαθιά και διέσωσε τα αρνητικά των φωτογραφιών του ώς τα γεράματά του, μέσα από τις πολλές στερήσεις και κακουχίες που του επιφύλαξε η ζωή. Η δουλειά του βρήκε τελικά την καταξίωσή της σε ένα πολύ όμορφο λεύκωμα, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο και τον Δήμο Ζαγοράς, με τον επίσης όμορφο τίτλο Κώστας Ρούσσης- Ανωνύμων ταυτότητες.

ΕΧΩ ΓΡΑΨΕΙ επανειλημμένα ότι οι φωτογραφίες που απαθανατίζουν τη ζωή περασμένων εποχών δεν είναι απλώς ντοκουμέντα. Αποτελούν από μόνες τους ιστορικές και κοινωνιολογικές μελέτες. Θυμάμαι αυτό που είχε πει κάποτε μια από τις κόρες του Μίμη Φωτόπουλου για τη φουρνιά των μεγάλων ηθοποιών που συγκινούν ώς σήμερα στις ελληνικές κωμωδίες του ΄50 και του ΄60: ότι οι χειρονομίες και τα λόγια τους είχαν παρελθόν, κουβαλούσαν τη μνήμη της ζωής πολλών γενεών. Κάτι τέτοιο αισθανόμαστε και όταν σπουδάζουμε τις φωτογραφίες του Κώστα Ρούσση. ΄Οσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από εκείνη την εποχή και από το ήθος των ανθρώπων της, αποτυπωμένο στις ατομικές μορφές και τις ομαδικές ασχολίες τους, τόσο καθαρότερα μπορούμε να δούμε και να κατανοήσουμε αυτό που έχει πια χαθεί για πάντα. Ένα ιδιαίτερα συγκινητικό χαρακτηριστικό στις φωτογραφίες ταυτότητας και διαβατηρίου που έβγαζε στο ύπαιθρο ο Ρούσσης είναι το άσπρο σεντόνι που φαίνονται να κρατούν κάποιοι σαν φόντο πίσω από το φωτογραφούμενο πρόσωπο: εδώ, η ίδια η πράξη της φωτογράφησης συμμετέχει στο θέμα της φωτογραφίας, γίνεται κι αυτή μια χειρονομία που διηγείται τη δική της ιστορία για τον κόσμο απ΄ όπου ξεπήδησε.