Η Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου για το ΔΕΙΛΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ

Από την αρχαιότητα που ξεχειλίζει από ιστορία, μύθους και σοφούς έχει επιλέξει το θέμα της η κ. Αθηνά Μπίνιου. Το λιοντάρι της Χαιρώνειας σε συνδυασμό με τον ξακουστό αρχαία συγγραφέα Πλούταρχο, που γεννήθηκε κι εκείνος στη Χαιρώνεια, της έδωσε ένα θαυμαστό υλικό για διαπραγμάτευση.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ «Το δειλό λιοντάρι»

 

 

Αθηνά Μπίνιου: ΤΟ ΔΕΙΛΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ

Αθήνα: Καλειδοσκόπιο, 2009. Εικ.: Δημήτρης Μπάκας. 46 σελ.

 

Το δειλό λιοντάρι είναι το έκτο βιβλίο της Αθηνάς Μπίνιου, που εμφανίστηκε στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας το 2004. Όπως αναφέρεται στο βιογραφικό της, πριν αρχίσει να γράφει για παιδιά, έζησε για πολλά χρόνια στη Βραζιλία, όπου και εργάστηκε ως χημικός, αφοσιωμένη στην επιστήμη της. ΄Ωσπου ήρθε ο καιρός των παραμυθιών!

Με συναίσθηση της ευθύνης που οφείλει να έχει όποιος αποφασίζει να γράψει βιβλία για παιδιά, αλλά και οπλισμένη ταυτόχρονα με τη σοβαρότητα, την προσοχή, το σεβασμό στο αντικείμενό της και τη διάθεση για διαρκή έρευνα – προσόντα που κατείχε ως άξια επιστήμων – δεν έσπευσε απροετοίμαστη να δώσει για δημοσίευση τις ιστορίες που έπλαθε ή που κουβαλούσε από την ελληνική παράδοση, αχώριστο σύντροφό της τον καιρό της ξενιτιάς. Ξεκίνησε από τη συστηματική μελέτη και την άσκηση. ΄Αρχισε να παρακολουθεί τις εξελίξεις στον τομέα της παιδικής λογοτεχνίας, να ερευνά την ιστορία και την πορεία της, τις προοπτικές και τις νέες τάσεις τόσο στον τόπο μας όσο και στις άλλες χώρες, να εμπλουτίζει τις γνώσεις γύρω από την ψυχολογία του παιδιού – με λίγα λόγια να μαθαίνει όσα πρέπει να γνωρίζει όποιος αποφασίζει να ασχοληθεί σοβαρά μ’ έναν κλάδο των γραμμάτων μας τόσο ευαίσθητο. Και αυτό είναι το σπάνιο στις μέρες μας, όπου η παιδική λογοτεχνία, παρεξηγημένη ακόμα συχνά, θεωρείται εύκολη καταφυγή για όποιον θέλει «κάτι να γράψει», να περάσει την ώρα του, ή νομίζει πως δε χρειάζεται καμιά προετοιμασία, θεωρώντας τη συγγραφή παιδικών βιβλίων υπόθεση εύκολη. Σε μια τέτοια παγίδα πέφτουν όλο και περισσότεροι, ακόμα και συγγραφείς που έχουν διακριθεί στη λογοτεχνία για ενηλίκους. Οι τελευταίοι μάλιστα, απαράσκευοι ως επί το πλείστον, ανίδεοι για το τι εστί, πού ευρίσκεται και τι απαιτεί η λογοτεχνία για παιδιά, αλλά με οίηση περισσή και ύφος παντογνώστη πολλές φορές, «κομίζουν γλαύκα εις Αθήνας», ή σχολιάζουν κιόλας έναν κλάδο που δεν εδέησαν ποτέ ούτε στοιχειωδώς να μελετήσουν, γι’ αυτό και περιορίζονται σε προσωπικές αμφίβολης αξίας απόψεις, ή αναμνήσεις από τη δική τους παιδική ηλικία και τις τότε επικρατούσες συνθήκες στην έρευνα, τη μελέτη και τη συγγραφή παιδικών βιβλίων, που άρδην έχουν αλλάξει.

Από τις φωτεινές εξαιρέσεις σε όλ’ αυτά η Αθηνά Μπίνιου. Με σεμνότητα, υποδειγματική, σοβαρότητα, σεβασμό για τα ήδη κεκτημένα του κλάδου και διάθεση για πραγματική προσφορά, προετοιμάστηκε ως όφειλε και με χαμηλούς τόνους άρχισε να μας δίνει τα προσεγμένα έργα της. Αναμενόμενο ήταν λοιπόν να αποδειχτούν όντως αξιοδιάβαστα τα βιβλία της  και να έχουν κάτι ουσιαστικό να προσφέρουν στα παιδιά, που φανερώνουν αυθόρμητα το ενδιαφέρον τους κυρίως σε συναντήσεις τους με τη συγγραφέα σε βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία και σχολικές τάξεις.  Όπως ήταν επίσης αναμενόμενο κάθε νέο έργο να  δείχνει την ανοδική της πορεία ως συγγραφέα.

Το δειλό λιοντάρι αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Με οδηγό τον Πλούταρχο, η συγγραφέας αφήνει τη φαντασία της να αναπλάσει την εποχή του και τον ίδιο, καθώς και την ιστορία του Λέοντα της Χαιρώνειας. Παρουσιάζει πειστικότατα τον ίδιο τον Πλούταρχο να διηγείται στα παιδιά του τόπου την ιστορία του περίφημου λιονταριού. Τα παιδιά τον παρακολουθούν με εξαιρετικό ενδιαφέρον. Και πώς να μην είναι μαγεμένα από τον αφηγητή, αφού η αφήγησή του είναι συναρπαστική, διανθισμένη με ζωηρούς διαλόγους, λυρισμό στις περιγραφές της φύσης, συγκίνηση στα περιστατικά που έζησαν οι εμπλεκόμενοι στην ιστορία έφηβοι, ένταση στις περιγραφές της περίφημης μάχης της Χαιρώνειας, όπου αναμετρήθηκαν από τη μια πλευρά οι Θηβαίοι και οι σύμμαχοί τους Αθηναίοι, από την άλλη οι Μακεδόνες.

Τα περιστατικά που διηγείται η συγγραφέας με το στόμα του Πλούταρχου τής δίνουν την ευκαιρία να μεταφέρει μηνύματα διαχρονικά για το σεβασμό της φύσης και των πλασμάτων της, για πανανθρώπινες, αδιάσειστες αξίες, όπως η φιλία, η ανθρωπιά, η φιλοπατρία, ο ηρωισμός, αλλά και τα δεινά του πολέμου, ιδιαίτερα του εμφύλιου. Παράλληλα, μέσ’ από την πλοκή, με έντονο συναισθηματικό ρεαλισμό, φανερώνει αλήθειες σχετικά με την ψυχολογία των ανθρώπων – ιδιαίτερα των παιδιών – που μένουν αναλλοίωτες παρά το πέρασμα του χρόνου, αφού, όπως γράφει κάπου χαρακτηριστικά, «κάποιες χαρές και λύπες είναι κοινές σ’ όλους τους ανθρώπους, όλων των εποχών». Ενισχύεται έτσι η πίστη των νεαρών αναγνωστών στη ζωή και τονώνεται το θάρρος τους να την αντιμετωπίσουν με αξιοπρέπεια, ανακαλύπτοντας «το λιοντάρι που κρύβεται μέσα τους», ώστε να βιώσουν τα όσα τους επιφυλάσσει στην πορεία τους για ολοκλήρωση. «Παιδιά μου» βάζει τον Πλούταρχο να τα νουθετεί «είμαστε κι εμείς σαν το δειλό λιοντάρι. Τα πρόβατα αντιπροσωπεύουν μια πλευρά της ανθρώπινης φύσης μας, που όλο στενάζει, φοβάται, παραπονιέται, ανησυχεί και αγωνιά για τα πάντα. Το λιοντάρι είναι το πνευματικό μας κομμάτι, που είναι δυνατό και άφθαρτο».

 

 

Το νέο βιβλίο της Αθηνάς Μπίνιου, όπως και τα προηγούμενα, είναι καρπός προσεκτικής μελέτης, σεβασμού στην ιστορία και την παράδοση, διάθεσης να δώσει κάτι όντως αξιόλογο στα παιδιά, από κείνα που προσθέτουν το δικό τους «κάτι» στην προσπάθεια για πνευματική καλλιέργεια. ΄Ολ’ αυτά, όταν τα «κινητοποιεί» η έμπνευση και, αντάμα με τη συγγραφική ικανότητα, η φαντασία τα μετατρέπει σε κείμενο λογοτεχνικό, μας δίνουν ένα σημαντικότατο έργο, που σίγουρα θα είναι κόσμημα για κάθε παιδική βιβλιοθήκη. Σ’ αυτό συνηγορεί και η άρτια εμφάνισή του, με την εξαίρετη εκτύπωση  και την αρμονική εικονογράφηση.

 

Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου

Ιαν. 2010

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Αθηνά Μπίνιου: «Το δειλό λιοντάρι»

Αθήνα: Καλειδοσκόπιο, 2009. Εικ.: Δημήτρης Μπάκας. 46 σελ.

  

Από την αρχαιότητα που ξεχειλίζει από ιστορία, μύθους και σοφούς έχει επιλέξει το θέμα της η κ. Αθηνά Μπίνιου. Το λιοντάρι της Χαιρώνειας σε συνδυασμό με τον ξακουστό αρχαία συγγραφέα Πλούταρχο, που γεννήθηκε κι εκείνος στη Χαιρώνεια, της έδωσε ένα θαυμαστό υλικό για διαπραγμάτευση.

   Η συγγραφέας διάβασε πολύ, συμβουλεύτηκε ανθρώπους ειδικούς, βρήκε στοιχεία από παιδιά που δούλεψαν στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης κι έπιασε την πένα της για να μεταφέρει και να καταγράψει όλα αυτά τα ενδιαφέροντα. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί ένα βιβλίο, που με τη συμβολή του Δ. Μπάκα που κατέθεσε σ’ αυτό τις ακουαρέλες του, είναι αξιοδιάβαστο από μικρούς και μεγάλους.

   Η αφήγηση κυλάει γοργή και – κυρίως τα παιδιά – μαθαίνουν μέσα από τη μυθοπλαστική της ικανότητα, χωρίς διδακτισμό, ένα από τα ξεχωριστά γεγονότα της ιστορίας, μια μάχη που έπαιξε ρόλο σημαντικό σε ένα κόσμο που έφευγε ανεπιστρεπτί, για ανατείλει ένας καινούργιος, όπως έγραψε η μοίρα του.

    Πραγματικά η κ. Μπίνιου έχει γράψει με έμπνευση την κορυφαία εικόνα, όπου μετά τη σκόνη της μάχη, τα βογκητά και τα αίματα των σκοτωμένων, το δειλό λιοντάρι, που δεν ήταν καθόλου δειχό, απογειώνεται σαν μια ονειρεμένη οπτασία που ανεβαίνει στους ουρανούς για να γίνει άστρο.

   Ο φανερός συμβολισμός ταιριάζει στους ανθρώπους, που πολλές φορές είναι δειλοί σαν τα πρόβατα, μα υπάρχει μέσα τους και ένα κρυμμένο λιοντάρι που η γενναιότητα του εμφανίζεται και δρα την κατάλληλη στιγμή.

   Ένα βιβλίο που ευχαριστήθηκα διαβάζοντάς το. 

 

 

                                                                                                Αγγελική Βαρελλά

 

                                                                                                 Ιανουάριος 2010