Περι ου / Μελίνα Σιδηροπούλου: «Ήλιος με μουστάκια» / Μάνος Κοντολέων / 10 Νοεμβρίου 2019

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων για το βιβλίο της Μελίνας Σιδηροπούλου "Ήλιος με μουστάκια" σε εικονογράφηση Πέρσας Ζαχαριά.

Η Παιδικότητα είναι μια αξία- αυτό , είχε κάποτε υπενθυμίσει ο Μίκαελ Έντε και στην ουσία δήλωνε πως ο συνειδητός τρόπος να ερμηνεύεις την καθημερινότητά σου μέσα από την ματιά ενός παιδιού, αποτελεί μια στάση ζωής που έχει τη δύναμη να ανατρέψει κατεστημένες αντιλήψεις και στερεότυπα. Αλλά διαθέτει ακόμα την ικανότητα να φωτίζει με περισσότερες αποχρώσεις σκέψεις, συναισθήματα, ιδεολογίες.

Η λογοτεχνία για παιδιά περιλαμβάνει βασικά κείμενα που απευθύνονται σε αναγνώστες μικρών ηλικιών και που στηρίζονται κυρίως σε μια λιγότερο ή περισσότερο έντονη δράση, αλλά ακόμα και  σε κάποια άλλα που περιγράφουν τον τρόπο σκέψης και συναίσθησης παιδιών ή και εφήβων.

Η λογοτεχνία για παιδιά -συνήθως την ονομάζουμε Παιδική Λογοτεχνία- μπορεί να υποπέσει στο σφάλμα του διδακτισμού, αλλά μπορεί και να εκμεταλλευθεί την ίδια της την υπόσταση και να δημιουργήσει κείμενο που θα αφήνεται στη δυναμική της Παιδικότητας, έτσι όπως την είχε ορίσει ο Έντε.

Αυτής της τελευταίας κατηγορίας τα λογοτεχνικά κείμενα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς με έναν ιδιότυπο τρόπο ενώνουν τη ενσυναίσθηση ενός παιδιού με τη συνείδηση ενός ενήλικα.

Κείμενα που τελικά η σύγχρονη κριτική, αλλά και η επίσης σύγχρονη εκδοτική πραγματικότητα τα έχει εντάξει σε μια ειδική κατηγορία βιβλίων, αυτή των cross over.

Μυθιστορήματα συνήθως κατατάσσονται στον χώρο αυτό. Και είναι επίσης γεγονός πως στα περισσότερα η ηλικία των ηρώων – πρωταγωνιστών είναι εκείνη που βρίσκεται στο μεταίχμιο της μετάβασης από την εφηβεία στην ενήλικη περίοδο. Σπανίζουν όσα παρακολουθούν την μετεξέλιξη των συναισθημάτων του κεντρικού προσώπου από την παιδική του περίοδο έως την πρώιμη ενηλικίωση.

Ένα από αυτά και το «¨Ήλιος με μουστάκια» της Μελίνας Σιδηροπούλου.

Η συγγραφέας αυτού του βιβλίου είναι δημοσιογράφος, αλλά ασχολείται ιδιαίτερα με προγράμματα που συνδέουν τα παιδιά με τη γραφή.

Το «Ήλιος με μουστάκια» είναι το πρώτο της βιβλίο και πρέπει να αναγνωρίσω πως αυτή η πρώτη της εμφάνιση στη λογοτεχνία είναι ιδιαιτέρως εντυπωσιακή.

Η έκδοση -προσεγμένη και καλαίσθητη, όπως όλα τα βιβλία του εκδοτικού οίκου ‘Καλειδοσκόπιο’- διακοσμείται από εικόνες ενδιαφέρουσας αισθητικής που τις υπογράφει η Πέρσα Ζαχαρία.

Τόσο το κείμενο όσο και οι εικόνες διακρίνονται από αυτό που πιο πριν ορίσαμε ως ‘παιδικότητα’.

Το έργο -σπονδυλωτό μυθιστόρημα θα μπορούσε κανείς να το χαρακτηρίσει- απαρτίζεται από μικρά κεφάλαια που διατηρούν το καθένα τους μια λίγο ή πολύ αυτονομία από τα υπόλοιπα.

Χωρίς να ακολουθούν μια αυστηρά χρονολογική ακολουθία, καταγράφουν τα συναισθήματα της αφηγήτριας από τα πρώτα σχολικά της χρόνια έως την ενηλικίωσή της.

Συναισθήματα που προέρχονται από σημαντικά ως καθημερινά γεγονότα της ζωής της – μικρές αταξίες, παιδικά ερωτήματα, ο χωρισμός των γονιών, η δημιουργία φίλων στο σχολείο, η λατρεία προς ένα κατοικίδιο, η σχέση με τη γιαγιά, οι αφηγήσεις του παππού, η ανασφάλειας της μητρικής φροντίδας, η αντιπαλότητα ως προς την αδελφή, οι εφηβικές εκρήξεις, το ερωτικό σκίρτημα, η απώλεια που άλλοτε επιφέρει ο θάνατος κι άλλοτε η μετακίνηση από μια ηλικία σε μια άλλη.

Ένα ολοκάθαρο λογοτέχνημα που αποτελεί και ως προς το περιεχόμενο και ως προς τη γραφή του χαρακτηριστικό παράδειγμα  cross over λογοτεχνίας.

Η Σιδηροπούλου επιλέγοντας  να δομήσει την αφήγησή της σε μικρά, σχεδόν αυτόνομα κεφάλαια και που μάλιστα άλλα από αυτά να είναι εντελώς ρεαλιστικά και άλλα να  ρέπουν προς ένα σουρεαλισμό, καταφέρνει να οδηγήσει τον αναγνώστη της εντός των υπόγειων διαδρομών της Παιδικότητας -διαδρομών που από τη μια ερμηνεύουν την αποκτημένη ενήλικη ταυτότητα της αφήγησης και από την άλλη προσφέρουν την ευκαιρία να αναζητηθεί κάτι παρόμοιο στην ενδοσκόπηση της ανάγνωσης.

Πηγή:

http://www.periou.gr/iliosmemoustakia