Ο Αναγνώστης / Από τα ομιλούντα στα … ‘απεικονίζοντα’ ονόματα της παιδικής λογοτεχνίας / Αγγελική Γιαννικοπούλου/Νοέμβριος 2019

Στο βιβλίο Όττο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο σε κείμενα Άννας Κοντολέων και εικόνες Ντανιέλας Σταματιάδη, σε καμία περίπτωση το ομιλούν όνομα του κεντρικού ήρωα, το οποίο αποτελεί την εξελληνισμένη εκδοχή του «auto», δεν είναι αρκετό για να αποκαλύψει την πραγματική ταυτότητα του ομώνυμου ήρωα, και με αυτόν τον τρόπο να προ-δώσει μια αριστοτεχνική κατάληξη. Όπως συνέβη στο μακρινό Οιδίποδα (οιδήματα + πόδια) που αδυνατούσε να δει την φρικτή αλήθεια που έκρυβε το όνομά του –τα σημάδια των ποδιών που ο ίδιος ο πατέρας του τού είχε προξενήσει σε μια απέλπιδα προσπάθεια να μην επαληθευτεί ο φοβερός χρησμός– και στον Όττο, ο αναγνώστης, σαφώς συνεπαρμένος από μια τρυφερή ιστορία αγάπης και ενηλικίωσης, παρατηρεί να καταρρίπτονται οι εικασίες του για την ταυτότητα του πιστού συντρόφου της Χάνα με το γερμανικό όνομα (Otto). Η ανεπάντεχη έκπληξη του τέλους, που με μεγάλη επιδεξιότητα προετοίμασε τόσο το λεκτικό όσο και το οπτικό κείμενο, εντυπωσιάζει τον αναγνώστη που, απορροφημένος στη μαγεία ενός συναρπαστικού κειμένου, δεν καταφέρνει να λύσει το γρίφο της ταυτότητας του Όττο.

Και δεν είναι μόνο το όνομα του πρωταγωνιστή που μιλάει από μόνο του. Στην περίπτωση του εικονογραφημένου βιβλίου, ενός είδους εγγενώς πολυτροπικού, το ομιλούν όνομα ΌττΟ έχει μεταλλαχθεί σε … ‘απεικονίζον’, αφού ο τρόπος που έχει αναγραφεί στο εξώφυλλο του βιβλίου αλλά και στην εσωτερική σελίδα του τίτλου, στην οποία έχει προστεθεί κι η μικρή βινιέτα ενός άδειου ασφαλτόδρομου, θα μπορούσε ευθύς εξαρχής να είχε αποκαλύψει την ταυτότητά του. Τα δύο χρώματα, κόκκινο και μαύρο, καθώς και οι μικρές εικονιστικές λεπτομέρειες που με μαεστρία έχει προσθέσει η Σταματιάδη καταφέρουν να εμπλουτίσουν το σημαίνον, δηλαδή την εικόνα της λέξης, με στοιχεία του σημαινομένου.

Όμως, ανεξάρτητα από το αν ο αναγνώστης θα μαντεύσει ή όχι ποιος πραγματικά είναι ο ΌττΟ, ή ακόμη κι αν δεν εκλάβει το κείμενο ως μια αλληγορική ιστορία υπέρ της δωρεάς οργάνων, όπως υποστηρίζει το εκδοτικό και συγγραφικό επικείμενο, το βιβλίο των Κοντολέων και Σταματιάδη τού επιβάλλεται με την αλήθεια και την ευαισθησία του. Γιατί ο ΌττΟ είναι κάτι παραπάνω από προσεκτικό γράψιμο και αισθητικά ενδιαφέρουσα εικονογράφηση٠ είναι κομμάτι της ζωής μας και εμπειρίες πολύτιμες, που κατάφεραν να βρουν τις λέξεις και τις εικόνες που τους άξιζαν. Ο Όττο φαίνεται να μιλάει για μας!!

info: Άννα Κοντολέων, Όττο, εικονογράφηση: Ντανιέλα Σταματιάδη, εκδ. Καλειδοσκόπιο

(*) Η Αγγελική Γιαννικοπούλου είναι  Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πηγή:

https://www.oanagnostis.gr/apo-ta-omiloynta-sta-apeikonizonta-onomata-tis-paidikis-logotechnias-tis-aggelikis-giannikopoyloy