In: Έγραψαν

Elniplex / Μια ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό, της Μάριας Μπαχά / Απόστολος Πάππος / 16 Μαρτίου 2021

Διαβάζεται σε 3′- Περιέχει εικονογραφικό απόσπασμα- Ηλικιακό κοινό: 13+ – Λογοτεχνία… γνώσεων

Πάντ’ ανοιχτά, πάντ’ άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου.
Διονύσιος Σολωμός

Από εκείνο το 1798 που σκότωσαν τον Ρήγα αλλά γεννήθηκε η εξισορροπητική του ενέργεια, εκείνος ο Διονύσιος, πιάνει την ιστορία η Μάρια Μπαχά. Γόνος του κόντε Νικόλαου Σολωμού και της υπηρέτριάς του, της Αγγελικής Νίκλη, με την οποία διατηρούσε δεσμό ήδη δυο χρόνια, ο Διονύσιος. “Ο γάμος των γονιών του ήρθε πολύ αργότερα. Ο πατέρας παντρεύτηκε τη μητέρα το βράδυ του θανάτου του∙ την παντρεύτηκε επειδή πέθαινε”.

Η ζωή του Διονύσιου ξετυλίγεται. Τα παιδικά του χρόνια σκεπάζονταν από μιαν “αδιαπέραστη μεμβράνη“, δε θυμόταν πολλά από εκείνον τον κόσμο του. Ο χρόνος κυλά. Μεγάλωσε. Αν και δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένος, έφυγε για σπουδές στην Ιταλία, όπως συνηθιζόταν για τα παιδιά των αριστοκρατών του Τζάντε της εποχής, με πρώτο σταθμό τη Βενετία, δεύτερο την Κρεμόνα με δάσκαλο τον Δον Σάντο (Ρόσι) που πήρε κοντά του τον απροσάρμοστο νεαρό και τρίτο την Παβία και τη Νομική, μέχρι να επιστρέψει στην Ζάκυνθο το 1818.

“Η πόλη του είναι το σώμα του και το προαποφασισμένο χρονολόγιο της ζωής του. Στους πρόποδές της γεννιέται, τα πόδια του πατούν στα δυο του σπίτια. Οι βενετσιάνικες στοές που περνούν από κάτω περιφρουρούν την αγωνία του. Ο λόφος είναι το βλέμμα του και το κάστρο είναι ό,τι αγγίζει, οι αισθήσεις του, ο τρόπος που αγαπάει και σχετίζεται”. 

Η Ελληνική Επανάσταση ξεκινά. Τη ζει. Εμπνέεται από αυτήν. “Ο Παρνασσός της νεότερης Ελλάδας δεν έχει ακόμη τον Δάντη του”, του είχε πει (ο Σπυρίδων Τρικούπης). “Γράψε στα ελληνικά”. Τότε πρωτοένιωσε ο Διονύσιος ότι κάτι είχε αρχίσει να μετατοπίζεται μέσα του”. Η Επανάσταση τελειώνει. Η Ελλάδα βγαίνει ματωμένη αλλά ως μια οντότητα πια. Ο Διονύσιος μέσα του έχει άλλη μια φωτιά. Φεύγει για την Κέρκυρα. Εκεί αναζητά τον εαυτό του, μακριά από τις φθοροποιούς έριδες της οικογένειας και των πατρώων χωμάτων. Και όσον από αυτόν μπορούσε να βρει, τον βρήκε.

Η Μάρια Μπαχά δεν δημιουργεί μια στερεοτυπική βιογραφία του Σολωμού, δεν οδοιπορεί μαζί του εξιστορώντας τη ζωή του με όσα θα βρούμε γκουγκλάροντας. Κοιτάζει βαθιά μέσα του, σε όσα φλέγονται, περπατά πάνω στο “χάσμα σεισμού” της ψυχής του που διαστέλλεται και συστέλλεται, τον αφουγκράζεται, τον κρατά και περπατά μαζί του στις κυκλικές βόλτες του στο Τζάντε. Δεν είναι η ποίηση του Σολωμού που παρένθετη στο βιβλίο σε κυριεύει. Είναι όμως που βλέπεις τους τόπους και τις αφορμές που τη γέννησαν, είναι τα θροΐσματα και τα ανταμώματα που την πυροδότησαν, είναι τα σκόρπια κομμάτια που δεν μπόρεσε ποτέ να ενώσει. Το ίδιο και με τη ζωή του∙ η Μπαχά δεν την απλώνει γραμμικά, ιστορικά, wikipedian way. Σαν ένα ταξίδι τη βλέπει από την πατρίδα προς την ξενιτειά και πίσω, όπου ο παφλασμός της Αδριατικής και του Ιονίου την πάει και την φέρνει, Ζάκυνθος, Ιταλία, Κέρκυρα, δημιουργώντας μια εναλλαγή ταραχής και γαλήνης, άψογα δομημένης ποίησης και ημιτελών έργων με βασανισμένες λέξεις.

Μια εικονογράφος που δεν υπέγραψε ποτέ πριν κείμενο, υπογράφει ένα από τα πιο λογοτεχνικά κείμενα του τελευταίου καιρού, με λέξεις και προτάσεις που μυρίζουν το μπαρούτι της ζωής και της πένας του ποιητή, με την ατμόσφαιρα των τόπων του και την αύρα της προσωπικότητάς του να γίνονται αισθητά από τις πρώτες κιόλας προτάσεις του βιβλίου, δίχως περιττές συναισθηματικές παρεκτροπές. Τα συναισθήματα πηγάζουν, απορρέουν, εκβάλλουν, συναρμολογούνται, διακρίνονται εις τα εξ ων συνετέθησαν, δεν υποδεικνύονται, δεν εκβιάζονται. Είναι τα πνευματικά κοιτάσματα του ποιητή αστραφτερά μπροστά μας. Και στέκομαι στα συναισθήματα γιατί το βιβλίο αυτό είναι μια εσωτερική προσέγγιση του ελεύθερου πολιορκημένου, ενίοτε συντετριμμένου ψυχισμού του Σολωμού, ο οποίος μέσα από την υψηλής λογοτεχνικής αξίας γλαφυρή αφήγηση, αναπτύσσεται εύρυθμα όπως τον φανερώνουν οι πνευματικές του αναζητήσεις και η σπανίως βρώσιμη καθημερινότητα.

Σημαντική διάσταση η σχεδόν ταύτιση της ημιτελούς, διασπασμένης, κατακερματισμένης ποίησής του με τη ζωή του, τα ρημάδια που έβλεπε δω κι εκεί και προσπαθούσε να τα μετατρέψει σε εικόνες μέσω λέξεων, βλέποντας την Τέχνη να τον κατατρέχει. Ο Σολωμός δεν είναι απλώς ο ποιητής του “σε γνωρίζω από την κόψι του σπαθιού την τρομερή”, δεν καν απλώς ο υμνητής της Ελευθερίας και της νεκρανάστασης των Ελλήνων. Ο γενάρχης της νεοελληνικής ποίησης, εκείνος που έγραψε στα ιταλικά για χρόνια και επέστρεψε στο τέλος της ζωής του σ’ αυτά σαν πληγωμένος επαίτης λέξεων, ήταν ένας ασύγκριτος φάρος φιλοσοφίας, ιδεών, αναταράξεων, ποιητικής τελετουργίας που σε κύκλωνε με τη φλόγα του μέσα σε λίγες λέξεις.

Ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε,
Κι’ όσ’ άνθια βγαίνουν και καρποί τόσ’ άρματα σε κλειούνε.

Γιατί όσο προχωρούσε η Άνοιξη, τόσο η γης άνθιζε και ο εχθρός πλήθαινε έξω από το κάστρο όπου είχες οχυρωθεί φτωχέ, πεινασμένε Έλληνα. Αυτός ήταν ο Σολωμός. Δέκα-δώδεκα λέξεις και συ να ταξιδεύεις και να αναλύεις ώρες επί ωρών.

Αυτόν τον Σολωμό, την μεγαλύτερη πνευματική φυσιογνωμία της χώρας, τον “πνευματικό νομοθέτη και παιδαγωγό της Ελλάδας” όπως τον χαρακτήρισε ο Δ. Λιαντίνης, την ένταση και το ψεγάδι του, το ύψος και τον βυθό του, το αστέρι και το θάμπος του, την πηγή και την εκβολή του, αυτόν βλέπεις μέσα στο άψογα επιμελημένο βιβλίο της Μάριας Μπαχά Μια ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό λες και περπατάς ξοπίσω του μυρίζοντας την κάπα του.

Η έκδοση έχει ακόμα μια “καινοτομία”, κάτι που το βλέπεις σε ένα σε κάθε χίλια βιβλία και αν. Όλα τα σκίτσα της εικονογράφησης, στέκονται σαν art book στις πρώτες είκοσι πέντε σελίδες. Όλα. Ανοίγεις το βιβλίο και βλέπεις χρώμα, μορφές, γραμμές, πινελιές, τοπία και δώματα, στιγμές και υπερρεαλιστικά στιγμιότυπα. Και έπειτα ξεκινά το κείμενο.

Οι εκδότες και επιμελητές του βιβλίου θέλησαν να αφήσουν απερίσπαστο το κείμενο, να το διαχωρίσουν από την εικόνα, να αφήσουν τις δύο τέχνες να μιλήσουν χωριστά, να συνδιαλλαγούν από μια απόσταση και να συνομιλήσουν μέσα στον αναγνώστη αφού ολοκληρωθεί η ανάγνωση. Το αποτέλεσμα τους δικαιώνει.

Πρόκειται για σπουδαίο βιβλίο.

Ωραία ποιότητα χαρτιού και εξωφύλλου (με αυτιά παρακαλώ).

Θα το πρότεινα από 12-13 ετών, δίχως κανέναν ηλικιακό περιορισμό.

Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.

ΥΓ:
Ο Σολωμός ο μέγας:

“Η δύναμή σου πέλαγο κι’ η θέλησή μου βράχος”.

“Στον κόσμο τούτον χύνεται και σ’ άλλους κόσμους φθάνει”.

Απόσπασμα

Με μια ματιά

  • Η Μάρια Μπαχά δεν δημιουργεί μια στερεοτυπική βιογραφία του Σολωμού, δεν οδοιπορεί μαζί του εξιστορώντας τη ζωή του με όσα θα βρούμε γκουγκλάροντας. Κοιτάζει βαθιά μέσα του, σε όσα φλέγονται, περπατά πάνω στο “χάσμα σεισμού” της ψυχής του που διαστέλλεται και συστέλλεται, τον αφουγκράζεται, τον κρατά και περπατά μαζί του στις κυκλικές βόλτες του στο Τζάντε
  • Μια εικονογράφος που δεν υπέγραψε ποτέ πριν κείμενο, υπογράφει ένα από τα πιο λογοτεχνικά κείμενα του τελευταίου καιρού, με λέξεις και προτάσεις που μυρίζουν το μπαρούτι της ζωής και της πένας του ποιητή, με την ατμόσφαιρα των τόπων του και την αύρα της προσωπικότητάς του να γίνονται αισθητά από τις πρώτες κιόλας προτάσεις του βιβλίου, δίχως περιττές συναισθηματικές παρεκτροπές
 TAYTOTHTA
Τίτλος: Μια ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό
Συγγραφέας: Μάρια Μπαχά
Εικονογράφηση: Μάρια Μπαχά
Εκδόσεις: Καλειδοσκόπιο, Μάρτιος 2021
Επιμέλεια-Διορθώσεις: Δημήτρης Παπακώστας
Σελιδ/ση-σχεδιασμός: Δημήτρης Χαλκιόπουλος
Σελίδες: 86
Μέγεθος: 15 Χ 24
ISBN: 978-960-471-218-2

Πηγή:

https://www.elniplex.com/mia-istoria-gia-ton-dionysio-solomo

In Same Category

Related by Tags