Άνθρωπος ή βιολί;

Άνθρωπος ή βιολί;

Είναι η πιο συνηθισμένη ερώτηση που κάνουν τα παιδιά όταν αντικρίζουν για πρώτη φορά «τα μαρμάρινα αγαλματάκια», τα κυκλαδικά ειδώλια.

Το βιβλίο με τον τίτλο "Άνθρωπος ή βιολί;" γράφτηκε ακριβώς για να εξοικειώσει μικρούς και μεγάλους με τα κυκλαδικά ειδώλια και τη σχέση τους με τη Μοντέρνα Τέχνη.

Το βιβλίο υπογράφουν οι κυρίες Μαρίνα Πλατή και Ελένη Μάρκου, Αρχαιολόγοι στο Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Τις σελίδες του εικονογράφησε η Χαρά Μαραντίδου. Αποτελεί από κοινού έκδοση του Μουσείου και των Εκδόσεων Καλειδοσκόπιο, απευθύνεται σε όσους (μικρούς και μεγάλους) θέλουν να μάθουν περισσότερα για την Κυκλαδική Tέχνη και ιδιαίτερα για τα ειδώλια.

Μια έρευνα ανοιχτή στη ματιά του αναγνώστη

Στις ερωτήσεις δίνονται πολλαπλές απαντήσεις και ερμηνείες, ενθαρρύνοντας τους αναγνώστες να διαμορφώσουν τη δική τους εικόνα.

Η «άλλη ματιά», οι σκέψεις και τα έργα διάσημων καλλιτεχνών, όπως ο Brancusi, ο Modigliani, ο Picasso και πολλοί άλλοι, που από τις αρχές του 20ου αιώνα εμπνεύστηκαν από την Κυκλαδική τέχνη, προσκαλούν τον αναγνώστη να πλησιάσει με τη δική του ματιά τα κυκλαδικά ειδώλια και να φανταστεί μια γέφυρα ανάμεσα σε χιλιετίες.

Η σχέση ανάμεσα στα κυκλαδικά γλυπτά και τη Μοντέρνα Tέχνη δεν έχει πάψει να απασχολεί τους αρχαιολόγους και να σαγηνεύει τους ιστορικούς της τέχνης. Όπως γράφει η Μαρία Δόγκα-Τόλη, Αρχαιολόγος-Επιμελήτρια στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στον πρόλογο του βιβλίου "αυτό που συνδέει τα μακρινά –χρονολογικά– κυκλαδικά ειδώλια με τις μοντέρνες και σύγχρονες προσεγγίσεις είναι το «αρχέτυπο», το οποίο οι Κυκλαδίτες κατόρθωσαν, αβίαστα, να αναγάγουν σε σύμβολο".

-"Από τη μία, η αυθόρμητη και χαρισματική δουλειά του προϊστορικού γλύπτη στην απόδοση μιας μορφής που ξεπηδάει μέσα από το νησιωτικό περιβάλλον, την εκτυφλωτική διαύγεια και λευκότητα των βράχων, το αέναο παιχνίδισμα φωτός και θάλασσας, χωρίς περιττά στολίδια και φλύαρες λεπτομέρειες!

Από την άλλη, η συνειδητή αναζήτηση του μοντέρνου καλλιτέχνη ο οποίος, σε πείσμα ενός αδιαμφισβήτητου κλασικισμού, γοητεύεται από τη λιτή, σχεδόν «πρωτόγονη» σμίλευση, τη συμπυκνωμένη τέχνη των ανώνυμων νησιωτών"...

Τα κυκλαδικά ειδώλια, από τις πιο πρώιμες αναπαραστάσεις της ανθρώπινης μορφής, μας εντυπωσιάζουν σήμερα με τη λιτή και διαχρονική παρουσία τους. Όμως, μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, οι αρχαιολόγοι που τα ανακάλυψαν αλλά και το ευρύ κοινό τα θεωρούσαν «άκομψα», «άτεχνα», «πρωτόγονα», μια και πρότυπο γι' αυτούς ήταν τα έργα τέχνης των κλασικών χρόνων και ιδιαίτερα του 5ου αιώνα π.Χ., όπως η Αφροδίτη της Μήλου, ο Ερμής του Πραξιτέλη κ.ά.

Από τα τέλη του 19ου και κυρίως από τις αρχές του 20ού αιώνα, διάσημοι ευρωπαίοι καλλιτέχνες, γλύπτες και ζωγράφοι, όπως οι Brancusi, Matisse, Moore, Coper, Hepworth, Picasso, Giacometti, Modigliani και άλλοι, ανακαλύπτουν σε μουσεία και συλλογές τα κυκλαδικά ειδώλια. Οι σχεδόν επίπεδες, μαρμάρινες μορφές, με την απλότητα και τη συμμετρία των αναλογιών τους, συναρπάζουν και εμπνέουν τους καλλιτέχνες αυτούς.

-"Μορφές παράξενες, διαχρονικές, που επιβάλλονται με το σχήμα – στην αρχή επίπεδες ή με τις καμπύλες ενός βιολιού, και στη συνέχεια διστακτικά νατουραλιστικές αλλά άμεσα αναγνωρίσιμες. Πώς λοιπόν να μη συναρπάσουν τους καλλιτέχνες του μοντερνισμού στην παθιασμένη αναζήτηση για το ουσιώδες, στην προσήλωση σε απλές και ρέουσες επιφάνειες, πέρα από τις συμβάσεις και την εκζήτηση της Αναγέννησης και του μπαρόκ", αναρωτιέται η κα Μαρία Δόγκα-Τόλη. "Η συνάντηση καλλιτεχνών του 20ού αιώνα με τα κυκλαδικά ειδώλια, όπως και με τις μάσκες της Αφρικής ή της Ωκεανίας, υπήρξε καταλυτική".

Δείτε περισσότερα και ξεφυλλίστε το βιβλίο

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ για τον Κυκλαδικό Πολιτισμό μέσα στις σχολικές αίθουσες