Γράφειν / Η Λίτσα Δαμουλή γράφει για το νέο βιβλίο του Θανάση Χατζόπουλου / 12 Οκτωβρίου 2021

‘’Ο κύριος δαίμων και η Γυναίκα με την πέτρινη γλώσσα’’ είναι ο τίτλος του νέου  βιβλίου του Θανάση Χατζόπουλου που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις  ‘’Καλειδοσκόπιο’’. Πρόκειται για καρπό  ακόμα μιας  χρονιάς  επιβεβλημένης απομόνωσης για τους ανθρώπους λόγω της πανδημίας .

Αυτή τη φορά, ο καταξιωμένος δημιουργός, έφτιαξε ένα παραμύθι για μικρούς και μεγάλους, με ήρωες δαίμονες που κυκλοφορούν αναμεσά μας. Ο λόγος του όπως πάντα θυμίζει λαϊκή αφήγηση και παραβολή για όποιον θέλει να ακούσει και προπάντων να διδαχθεί.

Απόσταγμα σοφίας, πείρας από τη ζωή, οι δαίμονες  άνδρες και γυναίκες, βρίσκονται παντού γύρω μας ως έκπτωτοι άγγελοι.  Είναι κάποιοι από αυτούς που συναναστρέφεται  ο πολυσχιδής συγγραφέας καθημερινά και του μιλάνε για τη ζωή τους και τον κόσμο, για τη σχέση τους με τους άλλους, για τη χαρά και τη λύπη, για τη μοναξιά τους και για την έλλειψη επικοινωνίας με τους οικείους και τους άλλους.

Το κείμενο συνοδεύεται από τα σχέδια και τις ζωγραφιές του ζωγράφου και Δασκάλου στην ΑΣΚΤ ,Μιχάλη Μανουσάκη .

Όλο το έργο αποτελεί ένα ιδεολογικό πάντρεμα του λόγου με τον χρωστήρα. Τόσο ο συγγραφέας όσο και ο ζωγράφος εστιάζουν στην παιδική ηλικία, το θεμέλιο της ευτυχισμένης ή δυστυχισμένης ζωής του ενήλικα. Εκεί, πρέπει να αναζητηθούν τα αίτια της μετέπειτα συμπεριφοράς, όποια κι αν είναι αυτή: καλή, κακή, απρόβλεπτη. Η δυστυχισμένη παιδική ηλικία εγκυμονεί κινδύνους κακού για την κοινωνία και υπάρχουν πολλά παραδείγματα της θέσης αυτής:

«Όσοι πάλι υπήρξαν δυστυχισμένα παιδιά, αργότερα ξεσπούσαν συνήθως το θυμό και την γκρίνια τους στους άλλους. Κανείς δεν τους έφταιγε  αλλά επειδή από μικρά είχαν μαζέψει μέσα τους κάθε περαστική και πρόσκαιρη δυστυχία της ζωής, ήταν σαν να γνώριζαν μόνον αυτή. Έτσι, μόνον αυτή μπορούσαν να μοιράσουν και να ξαναζήσουν».

Ως παιδοψυχίατρος, ο Χατζόπουλος γνωρίζει πολύ καλά ότι «όσοι μαθαίνουν στη δυστυχία καθηλώνονται σ ’αυτή» και ότι τα παιδιά χρειάζονται ένα σταθερό πλαίσιο ζωής, αλλιώς η συμπεριφορά τους θα είναι ασταθής και απρόβλεπτη ,όπως οι καιρικές συνθήκες.

«Όσο για εκείνους κι εκείνες που και καλά και άσχημα είχαν ζήσει σαν παιδιά, αυτά εμφανίζονται  αργότερα άλλοτε έτσι κι άλλοτε αλλιώς, τη μια χαμογελούσαν στους ανθρώπους και την άλλη τους έριχναν μια μπάτσα εκεί που δεν το περίμεναν […]».

Ο συγγραφέας αναζητά την ισορροπία στις σχέσεις των φύλων, στις  σχέσεις των ανθρώπων .Γνωρίζει ότι διαιωνίζονται τα λάθη στην αρχή της ζωής στο σπίτι και, ως συνέπεια, διαιωνίζονται οι ανάλογες συμπεριφορές των ενηλίκων που δηλητηριάζουν τους άλλους, την κοινωνία.

«Η γυναίκα με την πέτρινη γλώσσα» είχε ως παιδί μια ευφράδεια στο λόγο της που μετατράπηκε σε αυθάδεια, σκληρότητα, κακία. Ο λόγος της από φάρμακο έγινε φαρμάκι για να δικαιώσει τη γνωστή παροιμία…

Η φύση εμπεριέχει το καλό και το κακό ανάλογα πώς θα τη χειριστούμε. Πάρτε για παράδειγμα την τσουκνίδα που είναι φάρμακο και φαρμάκι μαζί.

Πυρήνας της προσωπικότητας ο λόγος, φάρμακο και φαρμάκι, παρηγοριά και κατάρα. Δάσος σκοτεινό και μυστηριώδες η παιδική ηλικία των ηρώων του Χατζόπουλου ,κτισμένη στο «Σπίτι», που διαλέγει σα φάρο να φωτίσει στο απέραντο σκοτάδι ο Μιχάλης Μανουσάκης. Εκεί μόνο  υπάρχει φως για τον άνθρωπο. Κάθε ενήλικας σαν το όστρακο κουβαλάει το σπίτι του, έτσι σοφά όπως το έχει αποδώσει μέσα από τη ζωγραφιά του ο ζωγράφος .Στο «Σπίτι», γαλουχείται με τον Λόγο και μαθαίνει το παιδί συμπεριφορές τις  οποίες θα αναπαράγει ως ενήλικας. Ο Λόγος και η Σιωπή γι’ αυτόν θα έχει τον πρώτο και τον τελευταίο ρόλο για να κτίζει ή να γκρεμίζει γέφυρες με τον κόσμο:

«Τα ευχαριστημένα παιδιά δεν θα μπορούσαν να γίνουν κακορίζικοι θεοί και να κατατρέχουν τους ανθρώπους».

Ο εξπρεσιονισμός του Μιχάλη Μανουσάκη με τα δυνατά και σκληρά χρώματα ,τα αινιγματικά πρόσωπα και σύμβολά του αποδίδουν το λόγο του Θανάση Χατζόπουλου και την θέση του για τον Άνθρωπο και τη ζωή. Οι δαίμονές του φορούν πολλές μάσκες και κυκλοφορούν αναμεσά μας, μέσα από διάφορες ετικέτες και ονόματα. Μια αέναη διπολικότητα κυριαρχεί στην ανθρώπινη φύση και συμπεριφορά και εγκυμονεί ανατροπές ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες.

Στην περίπτωση του Θανάση Χατζόπουλου υπάρχει απόλυτη ταυτοπροσωπία παιδοψυχίατρου-συγγραφέα, έτσι όπως διαφαίνεται μέσα στο πρόσφατο έργο του, Ο κύριος Δαίμων και η Γυναίκα με την πέτρινη γλώσσα, κορύφωση συγγραφικής δεινότητας εκφρασμένης μέσα απ’ αυτό το  συμβολικό παραμύθι του που επιδιώκει να μας πάρει απαλά από το χέρι και να μας οδηγήσει στον «χαμένο παράδεισο» της παιδικής ηλικίας.

Λίτσα Δαμουλή

Διδάκτωρ Συγκριτικής Γραμματολογίας- Συγγραφέας

Χαλάνδρι,  Οκτώβριος 2021

Πηγή:

https://grafei.wordpress.com/kyrios-daimon