Χρονογραφήματα / Ένα ταξίδι γνώσεων στο Οριγκάμι / Αναστάσιος Βάλσαμος / 29 Ιουνίου 2020

Η κυρία Μυρτώ Δημητρίου ασχολείται χρόνια με την τέχνη του οριγκάμι, έχει γράψει 4 βιβλία καθώς σε λίγες μέρες κυκλοφορεί το νέο της βιβλίο με τίτλο «Ξεδιπλώνοντας origami μυστικά». Μέσα από την συνέντευξη της, αποκαλύπτει τι είναι το οριγκάμι.

Τι είναι το Οριγκάμι και από που προέρχεται;

Στα ιαπωνικά “oru” σημαίνει διπλώνω και “kami”= χαρτί. Tο origami, η χαρτοδιπλωτική δηλαδή, είναι μία εικαστική τέχνη αλλά ταυτόχρονα και τρόπος διασκέδασης, που ξεκίνησε στην Ιαπωνία το 790 μ.Χ. περίπου, και εξελίσσεται μέχρι σήμερα.

Ως τέχνη-κατασκευή, περιέχει κάποιο κρυφό συμβολισμό;

Το σύμβολο αυτής της τέχνης είναι το πουλί γερανός. Ο γερανός θεωρείται ιερό πουλί για τους Ιάπωνες και πιστεύεται ότι μπορεί να ζήσει έως χίλια χρόνια. Σύμφωνα με έναν παλιό μύθο αν κάποιος διπλώσει 1.000 χάρτινους γερανούς, μπορεί να ζητήσει την εκπλήρωση μιας ευχής από το ιερό αυτό πουλί.

Είναι μια «μαγική» ενασχόληση μόνο για τα παιδιά ή και για τους μεγάλους, όπως είναι για παράδειγμα ο μοντελισμός. 

Με την εικαστική αυτή τέχνη μπορούν να ασχοληθούν όλοι, ανεξαρτήτως ηλικίας και χωρίς να χρειάζονται ιδιαίτερες ικανότητες ή δεξιότητες. Με το origami αναπτύσσεται η φαντασία και η δημιουργικότητα μικρών και μεγάλων, αλλά τονώνεται και η αυτοπεποίθησή τους μιας και κατασκευάζουν ένα τέλειο δημιούργημα. Με την κατάλληλη καθοδήγηση, ξεκινώντας από τα πρώτα στάδια και μαθαίνοντας τις διπλώσεις και τα τσακίσματα, μπορούμε να κατασκευάσουμε υπέροχα καλλιτεχνήματα. Επίσης είναι πολύ σημαντικό ότι βοηθά την ενίσχυση της λεπτής κινητικότητας στα παιδιά, τη συγκέντρωση και τη χαλάρωση, ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι η ενασχόληση με το origami βοηθάει στην πρόληψη και καταπολέμηση του Alzheimer.

Για να ασχοληθείς με το Οριγκάμι χρειάζεται ταλέντο ή φτάνει η δίψα της δημιουργίας. Δηλαδή πρέπει να έχεις κάποια χαρίσματα όπως υπομονή ή στα καλλιεργεί;

Το μόνο που χρειάζεται για να ξεκινήσεις είναι ένα κομμάτι χαρτί! Όπως όλες οι τέχνες και το origami έχει στάδια και βήματα. Στην αρχή δημιουργείς απλά σχέδια- όπως οι σαίτες, το καραβάκι- και έτσι σιγά-σιγά καλλιεργείται και η συγκέντρωση και η υπομονή αλλά εξασκείσαι και στο πιο προσεκτικό δίπλωμα, την ακρίβεια, ενώ ενισχύεται η φαντασία και η δημιουργικότητα.

Αρκετοί παιδοψυχολόγοι παροτρύνουν τους γονείς να αφιερώνουν χρόνο με τα παιδιά, είναι το Οριγκάμι μια πρόταση, κατά τη γνώμη σας;

Φυσικά! Είναι μια δραστηριότητα που μπορούν να την κάνουν μαζί οι γονείς με τα παιδιά- ανεξαρτήτως ηλικίας! Τα μικρότερα παιδιά μπορούν να ζωγραφίσουν το χαρτί που θα διπλώσουν, ή να παίξουν στη συνέχεια με το origami που δημιούργησαν. Τι καλύτερο από το να διοργανώσουν ένα διαγωνισμό πετάγματος σαίτας, ή να φτιάξουν πολλά βατραχάκια για να δουν πιο χοροπηδάει πιο μακριά; Μπορούν ακόμη να στολίσουν το δωμάτιο των παιδιών με τα έργα τους!

Πόσο χρόνο πρέπει να διαθέσει κάποιος για να εξοικειωθεί με αυτή τη τέχνη;  

Όσο περισσότερο διπλώνεις, μεγαλώνει η αυτοπεποίθησή σου και γίνεται καλύτερη η τεχνική σου, ενώ μπορείς να δεις περισσότερα στοιχεία που κρύβονται μέσα σε μια τσάκιση. Η εξάσκηση πάντα φέρνει το καλύτερο αποτέλεσμα.

Είναι αναγκαία κάποια ειδικά υλικά για τις κατασκευές; 

Χαρτί! Ό,τι είδους χαρτί: κόλλες Α4, χαρτάκια σημειώσεων, χαρτί περιτυλίγματος ακόμη και χαρτοπετσέτες όλα μπορούν να διπλωθούν. Υπάρχουν φυσικά και ειδικά χαρτιά origami –με διαφορετικό πάχος και επεξεργασία ανάλογα το σχέδιο που θέλεις να φτιάξεις-αλλά δεν είναι απαραίτητο κάποιος να έχει ειδικό χαρτί για να ξεκινήσει να ασχολείται.

Υπάρχουν διαφορετικά είδη Οριγκάμι; 

Στο παραδοσιακό origami δημιουργείς ένα σχέδιο χρησιμοποιώντας ένα τετράγωνο κομμάτι χαρτί- συνήθως 15x15 εκ διάσταση. Υπάρχει και η τεχνική του kirigami στην οποία επιτρέπεται και το κόψιμο με ψαλίδι (kiru σημαίνει κόβω) ενώ στην τεχνική του storygami -που απευθύνεται σε μικρότερα παιδιά- παράλληλα με τα διπλώματα διηγείσαι ένα παραμύθι.

Πόσα χρόνια ασχολείστε; και τι σας ώθησε προς αυτή την κατεύθυνσή;

Ασχολούμαι περίπου 20 χρόνια. Η γνωριμία μου με αυτή την τέχνη έγινε όταν σπούδαζα στο Ithaca College, στη Νέα Υόρκη. Είχα πολλούς Ιάπωνες συμφοιτητές που με «μύησαν» στον κόσμο της ιαπωνικής χαρτοδιπλωτικής. Το πρώτο σχέδιο που έμαθα ήταν το πουλάκι γερανός- σύμβολο του origami. Στην αρχή ξεκίνησα να ασχολούμαι σαν χόμπι, όμως η μαγεία του να μπορείς να μεταμορφώνεις ένα μονοδιάστατο αντικείμενο σε κάτι τρισδιάστατο με έκανε να συνεχίσω!

Υπάρχουν διαγωνισμοί που συμμετέχετε;

Συμμετέχω πολύ συχνά σε παγκόσμια συνέδρια origami. Είναι μια ευκαιρία να βρεθώ με δημιουργούς απ’ όλο τον κόσμο, να ανταλλάξουμε ιδέες, σχέδια και μεθόδους διπλώματος. Στα πλαίσια των συνεδριών οργανώνουμε διαγωνισμούς διπλώματος για να χαλαρώσουμε από τα μαθήματα και τις παρουσιάσεις!

Οι διακρίσεις πάντως που ξεχωρίζω αφορούν τα δύο Guinness Records που έχω κατακτήσει το 2012 στη Θεσσαλονίκη και το 2014 στην Αθήνα, δημιουργώντας τα μεγαλύτερα χάρτινα μωσαικά. Στις 31 Μαίου 2012, σε συνεργασία με το Δήμο Θεσσαλονίκης, την Αντιδημαρχία Νεότητας, Αθλητισμού και Εθελοντών, κάτω από την αιγίδα της Ιαπωνικής Πρεσβείας δημιουργήσαμε στην πλατεία Αριστοτέλους, την εικόνα του Λευκού Πύργου με 40.000 χάρτινα νούφαρα σε 403 τ.μ! Συμμετείχαν πάνω από 10.000 άτομα που είχαν παρακολουθήσει τα εκπαιδευτικά προγράμματα που παρουσιάζω για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, καθώς και τα σεμινάρια- εργαστήρια ενηλίκων. Μ’ αυτόν τον τρόπο θέλαμε να δώσουμε μια διέξοδο μέσα από την τέχνη και ταυτόχρονα μηνύματα αισιοδοξίας, δημιουργίας, εθελοντισμού, ανακύκλωσης και προστασίας του περιβάλλοντος! Μέσα από τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία που μετέδωσαν το γεγονός, η Θεσσαλονίκη προβλήθηκε σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του τουρισμού και την ανάδειξη της πόλης. Η προετοιμασία αυτού του εγχειρήματος κράτησε περίπου δύο χρόνια, αλλά οι κόποι και η κούραση ανταμείφτηκαν μιας και κατάφερα το στόχο.

Το δεύτερο Ρεκόρ πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (Ο.Π.Α.Ν.Δ.Α.), κάτω από την αιγίδα της Ιαπωνικής Πρεσβείας, της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, του Υπουργείου Τουρισμού με την υποστήριξη της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής, στις 18 Μαρτίου 2014 στο Γήπεδο του Μετς. Με τη συμμετοχή περίπου 20.000 ατόμων δημιουργήσαμε την εικόνα μιας πελώριας κουκουβάγιας –ως σύμβολο σοφίας και έμβλημα της Αθήνας- χρησιμοποιώντας ως μονάδα χάρτινα λουλούδια, σε 512 τμ.

Για αυτούς που δεν γνωρίζουν και μέσα από αυτή τη συνέντευξη θα θέλουν να ασχοληθούν, ποια είναι τα βήματα που συμβουλεύετε  να ακολουθήσουν;

Να πιάσουν στα χέρια τους το πρώτο χαρτί που θα βρουν και να αρχίσουν να διπλώνουν! Είναι μια μαγευτική εμπειρία και σίγουρα θα διασκεδάσουν.

Θα θέλατε να μας δείξετε μερικές από τις δημιουργίες σας;

Για περισσότερες δημιουργίες επισκεφτείτε το site: https://myrtodimitriou-origami.gr/dhmiourgies/

Το έργο μου «Dragon Boat» επιλέχθηκε και συμπεριλαμβάνεται στην Takahama Collection του Μουσείου Origami στο Τόκιο.

Είναι γνωστό το Οριγκάμι στην Ελλάδα;

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι αγκαλιάζουν αυτή την τέχνη και είναι πολύ όμορφο να βλέπω παιδιά να διπλώνουν και να δημιουργούν, αλλά και μεγάλους να επιλέγουν αυτό τον τρόπο για να χαλαρώσουν ή να διακοσμήσουν το χώρο τους!

Συμφωνείτε πως θα έπρεπε να διδάσκεται στα παιδιά; Και αν ναι, για ποιες ηλικίες θα ήταν περισσότερο ωφέλιμο;

Μόνο θετική θα μπορούσε να είναι η διδασκαλία της τέχνης αυτής στα παιδιά -όπως και οποιασδήποτε τέχνης. Στην Ιαπωνία, αλλά και σε άλλες χώρες του εξωτερικού, το origami είναι ενταγμένο στο σχολικό πρόγραμμα, από τις πρώτες τάξεις μέχρι και το πανεπιστήμιο, ενώ υπάρχει ειδικό πρόγραμμα για την ενίσχυση της διδασκαλίας των μαθηματικών και της γεωμετρίας με τη χρήση του origami.

Τέλος αν δε σας είναι κόπος θα μπορούσατε να φτιάξετε κάτι απλό; Παρουσιάζοντας τα στάδια. Φαντάζομαι θα σας το ζητάνε συχνά.

Οδηγίες για να δημιουργήσετε μια χάρτινη καρδιά

1. Θα χρειαστείτε ένα τετράγωνο χαρτί (προτεινόμενες διαστάσεις 15x15εκ)
2. Διπλώνετε το χαρτί για να σχηματίσετε τις δύο διαγώνιες.
3. Διπλώνετε μία γωνία για να ακουμπήσει στο κέντρο.
4. Διπλώνετε την απέναντι γωνία για να ακουμπήσει στην επάνω πλευρά του χαρτιού.
5. Κρατάτε το χαρτί έτσι ώστε η μεγάλη πλευρά να βρίσκεται προς τα κάτω και η μικρή προς τα επάνω. Διπλώνετε την κάτω πλευρά σύμφωνα με το σχεδιάγραμμα, για να ακουμπήσει την κεντρική κάθετη γραμμή.
6. Τσακίζετε προς τα πίσω τη δεξιά και αριστερή «μυτούλα» για να δώσετε ένα πιο ωραίο σχήμα στην καρδιά.
7. Τσακίζετε προς τα πίσω τις δύο επάνω γωνίες (θα ακουμπήσουν επάνω στην πλευρά του χαρτιού που φαίνεται στην πίσω όψη).
8. Η καρδούλα σας είναι έτοιμη!

Μιλήστε μας για το νέο σας βιβλίο

Είμαι πολύ χαρούμενη μιας και σε λίγες μέρες κυκλοφορεί το νέο μου βιβλίο για το origami από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο «Ξεδιπλώνοντας origami μυστικά». Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου μικροί και μεγάλοι θα ανακαλύψουν τη σχέση που έχει η ιαπωνική τέχνη με τα μαθηματικά, την ιατρική και τη διαστημική, ενώ ακολουθώντας τα σχεδιαγράμματα θα μπορέσουν να δημιουργήσουν μοναδικά σχέδια με ένα κομμάτι χαρτί.

Πηγή:

https://chronographimata.gr/ena-taksidi-gnoseon-sto-origami/