Διάστιχο / Δημήτρης Αγγελής: «Το μπαλόνι της Ζένιας» / Ανθούλα Δανιήλ / 18 Δεκεμβρίου 2019

Γράφει η Ανθούλα Δανιήλ για "Το μπαλόνι της Ζένιας" του Δημήτρη Αγγελή, στο Διάστιχο. 

Ο T.S. Eliot έλεγε: «Κάποιες φορές τείνεις να πιστεύεις πως οι άλλοι μπορούν να δουν, με την πρώτη ανάγνωση ενός βιβλίου, όσα εσύ έχεις καταλήξει να αντιληφθείς ύστερα από μια διαδικασία σταδιακής εξοικείωσης μαζί του». Σαν να λέμε πως δεν είναι ο κανόνας να καταλάβεις με την πρώτη ανάγνωση «τι θέλει να πει ο ποιητής».

Και κάτι άλλο, που δεν χρειάζεται να μας το έχει πει ο ποιητής, είναι το ότι δεν πρέπει να υποτιμάμε τα παιδιά. Ένα καλό βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά μπορεί να δείχνει αφελές ή εύκολο αλλά δεν είναι, επειδή έχουν δοθεί με τρόπο καλλιτεχνικό, παιδαγωγικά και υπαινικτικά, όλα όσα πρέπει να ειπωθούν. Πρέπει το παιδί να μη νιώθει καταναγκασμό, αλλά να αισθάνεται ότι μόνο του αποφασίζει και πρέπει να ξέρει τι θα συμβεί αν είχε πράξει αντίθετα από εκείνο που επέλεξε. Εν ολίγοις, πρέπει να έχει μαστοριά ο συγγραφέας και πάνω απ’ όλα πρέπει να έχει γνώση της ψυχολογίας του παιδιού. Βέβαια, η μαγική λέξη –ψυχολογία– είναι μια πολύ μεγάλη υπόθεση, την οποία πολλοί αυθαιρέτως λυμαίνονται σαν ξέφραγο αμπέλι. Τέλος, θα έλεγα πως ο γράφων πρέπει να έχει εμπειρία. Ορισμένες γνώσεις απαιτούν βίωμα, εφόσον αυτό είναι το πρώτο σκαλοπάτι της γνώσης. Δεν μαθαίνεται η ζωή μέσα από τα βιβλία μόνο ούτε από τις εμπειρίες των άλλων.

Ο μύθος κρύβει μιαν αλήθεια και το παραμύθι άλλη μία. Ο λύκος και η αλεπού είναι αλληγορικές εκφάνσεις του Κακού, επειδή η ίδια η φύση τους βοηθάει στη μεταμόρφωσή τους και μεταδίδει αμέσως το μήνυμα. Τι γίνεται όμως όταν το Κακό μεταμορφώνεται σε ένα ωραίο κόκκινο μπαλόνι;

Ο συγγραφέας του βιβλίου, ο γνωστός ποιητής, Δρ φιλοσοφίας, καθηγητής, μεταφραστής, δοκιμιογράφος και εκδότης του περιοδικού Φρέαρ, έντυπου και ηλεκτρονικού, Δημήτρης Αγγελής, χαρίζει στα παιδιά ένα βιβλίο –Το μπαλόνι της Ζένιας– γεμάτο από τη έγνοια του να μην ξεγελαστεί το μικρό παιδί, επειδή το Κακό συχνά κρύβεται στα λαμπερά και φαινομενικά αθώα πράγματα που γοητεύουν τα παιδιά.

Η Ζένια είναι ενθουσιασμένη, γιατί η μαμά τής χάρισε ένα μπαλόνι με έναν μακρύ σπάγκο. Όλα ωραία και καλά, αλλά η Ζένια είναι ελαφριά και μπορεί χωρίς να το αντιληφθεί να συμβούν τρία τουλάχιστον κακά: Πρώτον, να πάει και να κολλήσει στο ταβάνι και τρέχα γύρευε μεγάλη σκάλα για να την κατεβάσουν. Δεύτερον, να εκτιναχτεί έξω από το παράθυρο και τρέχα γύρευε αερόστατο, τρίτον, ολόκληρο το αυτοκίνητο μπορεί να αναληφθεί στον ουρανό και εκεί δεν θα γίνει ένα ωραίο μπλε, αλλά ένα γκρι σύννεφο από λαμαρίνες –εννοείται–, μαμά και Ζένια, που θα πέσει στη γη σαν γκρι βροχή. Αν έχουν ομπρέλες, θα πέφτει βροχή από μαμά και Ζένια με ομπρέλες.

Η μικρή ιστορία κρύβει μια μεγάλη αλήθεια για τη μικρούλα Ζένια, που έχει μια μεγάλη ζωή μπροστά της. Είναι μια ιστορία που προβληματίζει έναν ενήλικα.

Η Ζένια, που είναι έξυπνο κοριτσάκι, κατάλαβε πως αυτό το φλογερό κόκκινο μπαλόνι είναι φουσκωμένο με κίνδυνο. Γι’ αυτό παίρνει μια βελόνα και το τρυπάει· το σκάει, κι έτσι τίποτα από όλα αυτά δεν θα συμβεί.

Η μικρή ιστορία κρύβει μια μεγάλη αλήθεια για τη μικρούλα Ζένια, που έχει μια μεγάλη ζωή μπροστά της. Είναι μια ιστορία που προβληματίζει έναν ενήλικα. Ο Δημήτρης Αγγελής, όντας πατέρας με δυο μικρές Ζένιες, θέλησε να προφυλάξει τα άλλα μικρά ανυποψίαστα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, από το Κακό που μπορεί να βρεθεί μπροστά τους σαν μπαλόνι γεμάτο κινδύνους. Επειδή όμως είναι ποιητής, και κυρίως επειδή είναι πατέρας, επινόησε μια ιστοριούλα, μια αλληγορία τέτοια που να μπορεί να περάσει την αλήθεια του μηνύματος.

Ο Δημήτρης Αναστασίου, που είχε την ευθύνη της εικονογράφησης, μας προϊδέασε με τις γκριζόχρωμες ζωγραφιές του, αφήνοντας μόνο τα μπαλόνια κόκκινα και τις ομπρέλες, συμβάλλοντας, με το SOS χρώμα τους, στη φανέρωση του Κακού σαν να φωνάζει: «Κίνδυνος», «Στοπ», μην ξεγελιέστε από τη φιγούρα, «Προσοχή»! Ωστόσο, στο εξώφυλλο και στο οπισθόφυλλο κυριαρχούν τα χρώματα· επειδή, νομίζω, στο μπρος η συζήτηση δεν έχει αρχίσει ακόμα και στο πίσω έχει τελειώσει, άρα όλα βρίσκονται στη φυσική τους τάξη. Θεωρώ, επίσης, ευρηματική τη μακριά βελόνα, αντί για μπαστούνι της ομπρέλας, από την τρύπα της οποίας έχει απομείνει μια μικρή μόνο κόκκινη κλωστή και όχι εκείνος ο μεγάλος σπάγκος με τον οποίο ξεκίνησε η πορεία του μπαλονιού. Κόκκινη κλωστή δεμένη στη βελόνη περασμένη… και τα λοιπά γνωστά της αφηγηματικής έναρξης. Ακόμα και οι τρεις πρώτες σελίδες του βιβλίου, καθώς και οι τρεις τελευταίες, είναι κατακόκκινες, σαν το κακό που μας περιβάλλει. Ναι; Ίσως…

Η μικρή παιδίσκη, πάντως, άκουσε καλά τι της είπε ο πνευματικός της πατέρας: Να μου κρατάς πάντοτε σφιχτά το χέρι. Με αποφασιστικότητα και εκείνη τρύπησε το αλαζονικό και επικίνδυνο μπαλόνι με τη βελόνα που λέγαμε, κι έτσι δεν υπάρχει ούτε μπαλόνι ούτε ιστορία. Με άλλα λόγια, τίποτα δεν υπήρξε, τίποτα δεν υπάρχει και όλα είναι στη σωστή τους θέση στη γη· και το αυτοκίνητο και η μαμά και η μικρούλα Ζένια.

Στο οπισθόφυλλο η Ζένια λέει ότι της αρέσει το μπαλόνι της «επειδή είναι πολύ στρογγυλό. Μοιάζει με τον αριθμό οκτώ και το όνομα Άννα». Υπερρεαλιστικό; Πάντως τίποτα κακό στο αθώο μυαλουδάκι της. Γεγονός είναι ότι όταν τα τρυπάμε με μια βελόνα, σκάζοντας δίνουν έναν ωραίο βροντερό ήχο σαν να σκάει και το Κακό που φεύγει εξαερωμένο…

 

Το μπαλόνι της Ζένιας
Δημήτρης Αγγελής
εικονογράφηση: Δημήτρης Αναστασίου
Καλειδοσκόπιο
26 σελ.
ISBN 978-960-471-189-5
Τιμή €13,90

Πηγή:

https://diastixo.gr/kritikes/paidika/13379-mpaloni-zenias