Elniplex / Το ζιζάνιο, της Λίλας Πατρόκλου (εικ.: Μαριλένα Μελισσηνού) / 21 Οκτωβρίου 2021

Ο Γιάννης κάνει αταξίες. Δεν είναι άγριο χορταράκι που δεν αφήνει τα στάχυα να μεγαλώσουν. Δεν είναι μέλισσα που γέρνει το λουλούδι προς τη γη. Δεν είναι κουνούπι που ζουζουνίζει στο αυτί ενός σκύλου, ούτε μύγα που μπαίνει στην προβοσκίδα ενός ελέφαντα. Δεν είναι φεγγαραχτίδα που ξυπνάει τη γιαγιά που κοιμάται βαθιά. Δεν είναι τα κλειδιά του αυτοκινήτου που πάντα χάνονται. Δεν είναι η παραπανίσια ζάχαρη που κάνει την τούρτα πιο γλυκιά. Είναι ο Γιάννης. Ο Γιάννης που κρύβεται πίσω απ’ όλα αυτά. Είναι ο Γιάννης που κάνει όσα οι μεγάλοι αποκαλούν αταξίες. Είναι ο Γιάννης το ζιζάνιο.

Η βολική ετικετέζα που ετικετάρει αστραπιαία ταξινομώντας, σειραθετώντας, τακτοποιώντας το χάος ενός συσκευαστηρίου. Αυτή είναι η νοοτροπία των περισσότερων ανθρώπων: να ταξινομήσουν το χάος, να δώσουν τάξη στην δυναμική αταξία που τους πανικοβάλλει. Κι αυτό το κάνουν με όλους, με τους εαυτούς τους, με τα παιδιά τους, με τα γατιά τους, με τα σπίτια τους. Έχει θετική ενέργεια αυτό το δωμάτιο. Είναι ανεξάρτητος ο γάτος μου. Η ειλικρίνεια είναι το μεγάλο μου ελάττωμα.

Το δυσκολότερο απ’ όλα όμως είναι ξεσταμπάρεις, να αποσύρεις από τον λογισμό σου την περίφημη πρώτη εντύπωση. Να βλέπεις, να αξιολογείς, να αλλάζεις, να είναι μια δυναμική διαδικασία όλη αυτή η τοποθέτηση των ανθρώπων στην κρίση σου. Είναι δεξιότητα αυτή. Είναι ζητούμενο. Δύσκολο. Μα σε απαλλάσσει από το να κάνεις την μηχανική δουλειά μας ετικετέζας με τα κιβώτια και τα συσκευασθέντα. Έχεις να κάνεις με ανθρώπους, με παιδιά, οφείλεις να αλλάζεις οπτικές, να αλλάζεις γωνίες θέασης. Να μπαίνεις μέσα στον κόσμο του δρώντος παιδιού: Γιατί το κάνει αυτό τώρα; Επιζητεί χαρά; Προσοχή; Ανακαλύπτει; Αν δεις την πράξη με τα μάτια του “ζιζάνιου”, θα δεις άλλα πράγματα από εκείνα που σε ωθούν στην παρατήρηση ή στην απόδοση της ετικέτας.

Η Λίλα Πατρόκλου διαλέγει τον δύσκολο δρόμο του λυρισμού, αποφεύγοντας τις κακοτοπιές μιας ανούσιας επεξηγηματικής απόπειρας. Τι να εξηγήσεις, τι να ερμηνεύσεις και πάνω απ’ όλα γιατί; Λέξεις όμορφες, απλές παντρεμένες με πιο ασυνήθιστες (φεγγαραχτίδα, γρίλιες, παραπανίσια), δημιουργούν δεκατέσσερις ποιητικές και χιουμοριστικές αποποιήσεις του Γιάννη∙ “Δεν είμαι…”. Την ίδια στιγμή ακριβώς, σε συνεργασία με την εικονογράφο Μαριλένα Μελισσηνού ο Γιάννης εμπλέκεται, άμεσα ή έμμεσα σε όλες αυτές τις αποποιήσεις. Δεν είναι η παραπανίσια ζάχαρη που γλιστράει στο φλυτζάνι του τσαγιού και κάνει την τούρτα πιο γλυκιά αλλά… είναι αυτός που τη ρίχνει τελικά. Δεν είναι η πολύχρωμη πεταλούδα που παίζει κρυφτό με τα λουλούδια του κήπου, αλλά… είναι αυτός που την κυνηγάει με μια απόχη.

Ο Γιάννης γεύεται τη ζωή. Ο Γιάννης πειράζει, γελάει, δοκιμάζει τις γραμμές και τα όρια των γύρω του, του κόσμου γύρω του. Η Λίλα Πατρόκλου τον αφήνει να κάνει ακριβώς αυτό: να γεύεται τη ζωή, να την δοκιμάζει, να γελά με τις ανατροπές που προκαλεί, να κοιμάται στο χαλί και να απολαμβάνει τη θέρμη των ηλιαχτίδων, να αλλάζει τα υλικά στις συνταγές, να “γίνεται” η ενοχλητική μύγα στην προβοσκίδα κάποιου ελέφαντα ή το κουνούπι στα ρουθούνια ενός σκύλου. Ο Γιάννης όταν μεγαλώσει θα ξέρει τι σημαίνει χιούμορ και χαρά, θα δέχεται τα καλοπροαίρετα πειράγματα, όπως τα δικά του, δεν θα ασκήσει και δε θα δεχθεί bullying, θα είναι ένας ισορροπημένος, ευτυχισμένος έφηβος, νέος, άνθρωπος.

Οι άτακτες, “παιδικές” γραμμές της Μαριλένας Μελισσηνού, η καθαρότητα των χρωμάτων της σε συνδυασμό με την εσκεμμένη ασάφεια των γεωμετριών της, τα διαφανή αντικείμενα, την λιτότητα των οπτικών ερεθισμάτων, δημιουργούν μια καλαίσθητη με ιδιαίτερο ύφος και πρωτοτυπία εικονογράφηση που απολαμβάνεις μία φορά αυτόνομα και άλλη μία καθώς περπατά μαζί με το κείμενο της συγγραφέα. Επιλέγει τον ρεαλισμό και όχι την υπερβολή που θα ήταν μια αναμενόμενη επιλογή, ενώ εναλλάσσοντας γήινα και πιο ψυχρά χρώματα μεταβάλλει συνεχώς το φόντο αλλά και τις αντιθέσεις σε σχέση με τον ήρωα και τις τοποθετήσεις του στον χώρο. Εμπνευσμένη δουλειά.

Το άνοιγμα των αυτιών (flaps) του εξωφύλλου και οπισθοφύλλου μετατρέπουν τα απλά cover και backcover σε μια οριζόντια αφίσα που συμπυκνώνει μέρος της αφήγησης.

Βιβλίο που όσο το προσέχεις, τόσο το εκτιμάς.

Για αναγνώστες από 4 ετών

Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο

Με μια ματιά

• Η Λίλα Πατρόκλου διαλέγει τον δύσκολο δρόμο του λυρισμού, αποφεύγοντας τις κακοτοπιές μιας ανούσιας επεξηγηματικής απόπειρας. Λέξεις όμορφες δημιουργούν δεκατέσσερις ποιητικές και χιουμοριστικές αποποιήσεις του Γιάννη∙ “Δεν είμαι…”. Την ίδια στιγμή ακριβώς, σε συνεργασία με την εικονογράφο Μαριλένα Μελισσηνού ο Γιάννης εμπλέκεται, άμεσα ή έμμεσα σε όλες αυτές τις αποποιήσεις. Δεν είναι η παραπανίσια ζάχαρη που γλιστράει στο φλυτζάνι του τσαγιού και κάνει την τούρτα πιο γλυκιά αλλά… είναι αυτός που τη ρίχνει τελικά. Ο Γιάννης γεύεται τη ζωή. Ο Γιάννης πειράζει, γελάει, δοκιμάζει τις γραμμές και τα όρια των γύρω του, του κόσμου γύρω του. Η Λίλα Πατρόκλου τον αφήνει να κάνει ακριβώς αυτό: να γεύεται τη ζωή, να την δοκιμάζει, να γελά με τις ανατροπές που προκαλεί.

Πηγή:

https://www.elniplex.com/zizanio