Must / «Πόσα μέτρα είναι ο κόσμος μας;», Σάντη Αντωνίου / Ανδρονίκη Λασηθιωτάκη / 17 Ιουνίου 2024

Σχέδια: Έλενα Τσιγαρίδου

Επίμετρο: Δρ Ελένη Σ. Νικήτα

Εκδότης: Καλειδοσκόπειο

«Τώρα ο «Κάλχας» σου μέσα στο πλαίσιό του...αψηλός, αρχαϊκός και στέρεος, με κοιτάζει κάπου κάπου και μου θυμίζει πως υπάρχει ακόμα άνθρωπος στον κόσμο». Γ. Σεφέρης

Σε λίγες μέρες κλείνουν πενήντα χρόνια από τη μαύρη επέτειο της Τουρκικής εισβολής του 1974 στην Κύπρο. Με αφορμή το γεγονός αυτό, έχουμε πλούσιο εκδοτικό έργο που απευθύνεται τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Το μοναδικό όμως, από όσα έχουν πέσει στην αντίληψή μου, που αναφέρεται στην Τουρκική εισβολή μέσα από το πρίσμα της Τέχνης είναι αυτό εδώ, «Πόσα μέτρα είναι ο κόσμος μας; Η ζωή, το έργο και ο κόσμος του Αδαμάντιου Διαμαντή».

Πρόκειται για ένα καταπληκτικό βιβλίο- λεύκωμα με πλούσιο πληροφοριακό υλικό, πληθώρα εικόνων από φωτογραφικά αρχεία, την εργογραφία αλλά και στοιχεία από άλλα αρχεία για το έργο του Αδαμάντιου Διαμαντή, όπως και άλλων καλλιτεχνών, με τους οποίους είχε ο ίδιος αναπτύξει δεσμούς φιλίας.

Στην έκδοση αυτή, που δεν θα έλεγα πως απευθύνεται αποκλειστικά σε παιδιά, εμπεριέχεται μια ιστορία. Δεν λέω όμως πως το βιβλίο αυτό είναι η ιστορία ή μόνο η ιστορία αυτή. Όλα όμως, ξεκινούν με αυτή την ιστορία. Η ιστορία αυτή γίνεται η σκαλωσιά που θα πατήσει πάνω η συγγραφέας και θα μας δώσει την πληροφορία για τον Διαμαντή, για την πηγή της έμπνευσής του, για το έργο του, για τους φίλους του, για τον τρόπο που δούλευε, που σκεφτόταν και φιλοσοφούσε.

Η ιστορία αυτή είναι πλαισιωμένη με διάφορα παραθυράκια σαν δότες πληροφόρησης, στις τελευταίες σελίδες μάλιστα παρατίθεται και η πλούσια βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε για το βιβλίο. Το βιβλίο στέκεται πάνω σε πραγματικά γεγονότα, σε πραγματικούς ανθρώπους. Σε μια πραγματική ηθογραφία και σε ένα ιστορικό πλαίσιο. Στη ζωή στην Κύπρο πριν και μετά την Τουρκική εισβολή. 

Η ιστορία της Σάντης Αντωνίου, φαίνεται να είναι μια απλή και έξυπνη ιστορία που έστησε έτσι η συγγραφέας ώστε να καταφέρει να βάλει σ' αυτήν τον κόσμο όχι μόνο του Διαμαντή, αλλά της Κύπρου μας. Ωστόσο, εγώ βρήκα ένα κείμενο έντονα αλληγορικό, όπως επίσης και έντονα αισθαντικό. Το πιο δυνατό στοιχείο αλληγορίας που θα μπορούσα να δώσω ανώδυνα εδώ, χωρίς να μαρτυρήσω πράγματα που ο αναγνώστης πρέπει μόνος του να δει και να νιώσει διαβάζοντάς το, είναι η άδεια καρέκλα, το πρόσωπο του χαμένου φίλου του παιδιού μα και το έργο του ίδιου του Διαμαντή, που δίδονται εικόνες στο βιβλίο, σε συνάρτηση με την εισβολή. Η αφήγηση ως επί το πλείστον είναι πρωτοπρόσωπη και αφηγητής είναι ένα παιδί. Η παιδική αγνότητα και αθωότητα που χαρακτηρίζει τον λόγο είναι συνταρακτικά συγκινητική.

Τα κείμενα υποστηρίζονται και αναδεικνύονται εξαιρετικά με τα εικαστικά σχέδια της Ελένης Τσιγαρίδου και αποκτούν τέμπο και έναν ιδιαίτερο λυρισμό με το επίμετρο που τους χάρισε η Δρ Ελένη Σ. Νικήτα. Όλα αυτά, αναντίρρητα συμβάλλουν στην αρτιότητα της έκδοσης από κάθε άποψη.

Πόσο άλλαξε ο τόπος μας, πόσο άλλαξε ο κόσμος μας, οι φίλοι μας, τα έργα τους και η ψυχή τους! Πόσα φέρνει και πόσα παίρνει ο πόλεμος! Και εμείς.... Πάντα... Ονειρευόμαστε μιαν Ειρήνη που δεν έρχεται!

Από το οπισθόφυλλο: Το 1972 ο σπουδαίος Κύπριος ζωγράφος Αδαμάντιος Διαμαντής (1900-1994) ολοκλήρωσε έναν μνημειώδη πίνακα με μήκος 17,5 μέτρα! Λέγεται Ο Κόσμος της Κύπρου και εικονίζονται εκεί δεκάδες πρόσωπα. Είναι ένα πανόραμα, μια κιβωτός όπου ο ζωγράφος χώρεσε όλη την αγάπη του για το νησί, διέσωσε την ιστορία του, τη μνήμη ενός κόσμου που αλλοιώνεται και χάνεται καθώς αλλάζουν οι εποχές. Εμείς θα μπούμε στο εργαστήρι του ζωγράφου, θα συναντήσουμε κι άλλους ωραίους δημιουργούς, τον ποιητή Γιώργο Σεφέρη, τον ζωγράφο και χαράκτη Τηλέμαχο Κάνθο, τον αρχαιολόγο Πορφύριο Δίκαιο, τον αυτοδίδακτο λαϊκό ζωγράφο Μιχαήλ Κάσιαλο, τους ακριβούς φίλους με τους οποίους πορεύτηκε. Και ο Κόσμος της Κύπρου θα ζωντανέψει μπροστά μας καθώς ένα μικρό κορίτσι ψάχνει με τη βοήθεια όλων των ανθρώπων του πίνακα να βρει τον καλύτερό του φίλο που χάθηκε.

Πηγή:

https://www.must.com.cy/gr/blogs/androniki-lasithiotaki/posa-metra-einai-o-kosmos-mas-santi-antonioy