Elniplex / Μελουζίνα, της Δέσποινας Ηρακλέους (εικ.: Χρύσω Χαραλάμπους) / Απόστολος Πάππος / 3 Ιουνίου 2022

Διαβάζεται σε 4′- Ηλικιακό κοινό: 10+   – Λογοτεχνία για παιδιά και ενήλικες

Ο Οίκος των Λουζινιάν είναι Γαλλική οικογένεια ευγενών καταγόμενη από το Λουζινιάν του Λιμουζέν της δυτικής Γαλλίας, ο οποίος κυβέρνησε πολλά πριγκιπάτα στην Ευρώπη, ανάμεσα στα οποία και το Βασίλειο της Κύπρου κατά τον 12ο έως 15ο αιώνα.

Ένα θαυμάσιο νεο-ιπποτικό μυθιστόρημα που όμοιό του πρέπει να ανατρέξεις σε σπουδαίες στιγμές της λογοτεχνίας για να βρεις. Από τη Δέσποινα Ηρακλέους και τις Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.

Περί τίνος πρόκειται

Πριν προλάβει να απλωθεί η νύχτα, τα νέα διαδόθηκαν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. «Η βασίλισσα και τα τρία νεογέννητα κοριτσάκια της εξαφανίστηκαν από το παλάτι!«. Η εξαφάνιση της βασίλισσας Πρεσίνας σκόρπισε πανικό. Λίγο μεγαλύτερο ίσως από τότε που, θαμπωμένος, την ερωτεύτηκε ο βασιλιάς της Σκωτίας, Ελινά, και την έφερε, άγνωστη σε όλους, στο παλάτι ως βασίλισσα, κόντρα στη γνώμη συμβούλων και μη. Και ύστερα, εκείνη έφερε στον κόσμο τρία πανέμορφα κορίτσια. Μα ο βασιλιάς παρέβη τον παράξενο όρκο που είχε δώσει να μη δει τα νεογέννητα καθώς θα τα έκανε μπάνιο η Πρεσίνα. «Για τον όρκο που έσπασες, εγώ πρέπει τώρα να πληρώσω ένα πολύ βαρύ τίμημα, για τους νόμους που έχω παραβεί» και κλαίγοντας πήρε αγκαλιά τις νεογέννητες πριγκίπισσες και χάθηκε απ’ τα μάτια του. Θρήνος. Ο βασιλιάς κατέρρευσε.

Δεκαπέντε χρόνια μετά, τρεις κοπέλες, εισήλθαν στο δωμάτιο του γερασμένου βασιλιά, κούνησαν τα ραβδιά τους, ανέμισαν τους μανδύες τους και χάθηκαν στο αχνό φεγγαρόφωτο μαζί με τον βασιλιά κι άλλη μια απροσδιόριστη σιλουέτα.

Στο Πουατιέ της Γαλλίας ζούσε ο Κόμης Εμερί με τη γυναίκα του και τα δυο τους παιδιά. Στο πλευρό του ήταν πάντα ο ψηλός, γεροδεμένος ανιψιός του, ο Ρεϊμόντ, που τον αγαπούσε ο Κόμης. Είδε μια ιστορία στα άστρα ο κόμης. Ότι αν πριν το τέλος της ημέρας κάποιος υποτελής σκοτώσει τον κύριό του, θα γίνει ο ισχυρότερος όλων των συγγενών του, με δύναμη που θα απλωθεί σ’ όλη τη γη. Στο κυνήγι ο Κόμης σκοτώνεται από έναν αγριόχοιρο. Ο Ρεϊμόντ φεύγει συντετριμμένος προς το δάσος, όπου συναντά μια παράξενη κοπέλα που τον συμβουλεύει για τα μελλούμενα. Να δηλώσει υποταγή στον διάδοχο του θρόνου, τον ξάδερφό του, τον Κόμη Μπερτράντ και να του ζητήσει μια κακοτράχαλη γη, με διφορούμενη διατύπωση. Ο Κόμης Έμερι ετάφη με τιμές και ο Ρεϊμόντ ζητά από τον ξάδερφό του την άγονη περιοχή γύρω από την Πηγή της Δίψας, με έκταση όση το τομάρι ενός ελαφιού. Δεκτό. Αφού κανείς δεν μπορεί να κτίσει ή να καλλιεργήσει κάτι εκεί. Και υπογεγραμμένο παρακαλώ.

Κι έτσι έγινε. Μόνο που το δέρμα ελαφιού ξετυλίχτηκε τόσο επιδέξια που κάλυψε μια τεράστια περιοχή. Και με πηγή νερού μάλιστα. Ευτυχισμένος ο Ρεϊμόντ πια, ξανασυναντά την παράξενη κοπέλα που τον είχε συμβουλεύσει με ακρίβεια για όλα αυτά και της προτείνει να τον παντρευτεί. Εκείνη δέχεται αμέσως. Το όνομά της; Μελουζίνα! «Ποτέ μην προσπαθήσεις να με δεις ημέρα Σάββατο» τον ορκίζει. Και πέρναγε ο καιρός και ο καιρός περνούσε. Ευτυχισμένοι οι δυο τους. Τα βράχια απομακρύνθηκαν, αυλάκια ανοίχτηκαν, κάστρο φτιάχτηκε, σπίτια για τους κατοίκους. Και όταν ήρθε η ώρα να δοθεί ένα όνομα στον οίκο τους, η Μελουζίνα απάντησε μεμιάς: Λουζινιάν! Τον οίκο μας θα τον λένε Λουζινιάν»

«Ναι, Λουζινιάν! Το όνομά μου, Μελουζίνα, σημαίνει θαύμα που δεν τελειώνει ποτέ. Και θα ήθελα, αν συμφωνείς κι εσύ, το όνομα του οίκου μας να έχει μέσα ένα κομμάτι από τ’ όνομά μου».

Κι εγένετο ο Οίκος των Λουζινιάν. Και τότε ξεσήκωσε τον Ρεϊμόντ να πάει να διεκδικήσει τη γη που εγκατέλειψε ο πατέρας του στη Λιόν. Και έτσι ξεκινάει μια μεγάλη ιστορία και μεγάλες συγκρούσεις.

«Πριν ακόμα ξημερώσει, οι ιαχές «Λουζινιάν! Λουζινιάν!» σκίζουν τον αέρα. Μια γραμμή από καβαλάρηδες εμφανίζεται μέσ’ από την ομίχλη που κυλάει κ απλώνεται πάνω από την πεδιάδα. Όσο κατηφορίζουν με ορμή το λόφο, τόσο η ομίχλη γίνεται πιο υγρή και παγωμένη. Ο Αντουάν προπορεύεται καβάλα σ’ ένα εντυπωσιακό λευκό άτι. Παίρνει θέση μάχης».

Εστιάζοντας

Ένας άγνωστος στους περισσότερους μεσαιωνικός θρύλος για την πανέμορφη νεράιδα Μελουζίνα (ή Μελουζίνη) και η πραγματική ιστορία του γαλλικού Οίκου Λουζινιάν που βασίλεψε στην Κύπρο από τον 12ο έως τον 15ο αιώνα συμπλέκονται επιδέξια κάτω από την κοφτή, ρυθμική, απαλλαγμένη από περιττά βάρη, αφήγηση της Δέσποινας Ηρακλέους δημιουργώντας ένα απολαυστικό «νεο-ιπποτικό» μυθιστόρημα. Αντλώντας από τις συγκρούσεις, τις φιλοδοξίες, την περιπέτεια, την ιπποτική μεγαλοπρέπεια της φραγκοκρατίας και του Βυζαντίου και τους παράδοξους έρωτες που έβρισκαν ρυάκια να περάσουν και καθόριζαν τις ευρύτερες εξελίξεις, η συγγραφέας χρησιμοποιεί κάποιους κοινούς τόπους με τα μυθιστορήματα αυτά, τα οποία άνθισαν την ίδια περίοδο με τους Λουζινιάν, πηγαίνοντας, όμως, πολύ πιο πέρα τη Μελουζίνα της. Δεν ασπάζεται τον δεκαπεντασύλλαβο και τον διάχυτο λυρισμό των διασωθέντων μυθιστορημάτων του είδους∙ σμίγει την πραγματικότητα με τον μαγικό ρεαλισμό, το παραμύθι και τα δομικά του χαρακτηριστικά με την κλασική μυθοπλασία. την παντοδυναμία των κατάρων και την παράβασή τους με την σκληρή τιμωρία που φλερτάρει τις παρυφές του θανάτου.

Με αυτά τα υλικά, η Δέσποινα Ηρακλέους, βρίσκει στον οίκο των Λουζινιάν όση γοητεία χρειαζόταν για να την μεγιστοποιήσει με την εύρυθμη αφήγησή της. Η Μελουζίνα γιγαντώνει έναν άντρα που υπό κανονικές συνθήκες θα ζούσε στη σκιά των ισχυρών συγγενών του, του αλλάζει τη ζωή, τον κάνει τον ισχυρότερο άρχοντα της περιοχής μεγιστοποιώντας τον κόσμο του με παράξενες προφητείες και καθοδηγήσεις, τον στέλνει στην περιπέτεια και στην παράνοια, του γεννά δέκα παιδιά και από αυτά διαχέει μια απίστευτη ισχύ από την Γαλλία και το Λουξεμβούργο μέχρι την Κύπρο, τη Βοημία και την Αρμενία όπου βασίλευσαν οι γιοι της.

Μία από τις τρίδυμες κόρες η ίδια του βασιλιά Έλινά της Σκωτίας και της βασίλισσας Πρεσίνας, βρέθηκε καταραμένη από τη μητέρα της, λόγω της προσπάθειάς της να τιμωρήσει τον πατέρα της για την καταπάτηση του δικού του όρκου, να μεταμορφώνεται κάθε Σάββατο σε ένα περίεργο είδος ερπετού, μισή γυναίκα, μισή φιδ-όμορφη για την υπόλοιπη ζωή της. Ο μύθος της Μελουζίνα δεν είναι απλώς ένα λεπτοδουλεμένο παραμύθι. Μέσα από τα δεκάδες γεγονότα και ήρωες που στηρίζουν την ιστορία, φανερώνονται η ηθική ακεραιότητα και πλαστικότητά τους, η υπερβολή και ο παραλογισμός, η ανυπέρβλητη ισχύς του όρκου που ήδη από την αρχαία Ελλάδα θεωρούνταν δεσμευτικό στοιχείο και τιμωρούνταν από τους θεούς, η εσωτερική πάλη των ανθρώπων γύρω από την τήρηση ή καταπάτησή του, η δίψα για εξουσία, ισχύ και μεγαλοπρέπεια, το μεταφυσικό στοιχείο στη ζωή των ανθρώπων που μπορεί και αλλάζει τα δεδομένα, οι αξίες της εποχής, ο έρωτας ως το μεγάλο κίνητρο.

Τα ασπρόμαυρα ολοσέλιδα σκίτσα της Χρύσως Χαραλάμπους φανερώνουν τη γοητεία του λευκού μέσα στο μαύρο, τη συνεργασία και την δύναμη και των δυο χρωμάτων αναλόγως που θα εστιάσει το βλέμμα. Με μοτίβα, φράκταλ επαναλήψεις, φολίδες και άλλα λεπτοδουλεμένα εικονογραφικά μικροστοιχεία, η εικονογράφος δίνει οπτική διέξοδο και παλμό σε ένα παραμύθι που ο αναγνώστης μοιραία δημιουργεί με τη φαντασία του τα δικά του οπτικά δεδομένα.

Επίμετρο: Άγγελ Νικολάου-Κονναρή

Υψηλή ποιότητα έκδοσης συνολικά. Θα το απολαύσετε, αναμφίβολα.

Για αναγνώστες από 10-11 περίπου ετών.

Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.

Απόσπασμα

Πηγή:

https://www.elniplex.com/melouzina