Συγγραφέας: Δέσποινα Ηρακλέους

Εικονογράφος: Φωτεινή Τίκκου

Εκδόσεις: Καλειδοσκόπιο

Ένα από τα πιο έξυπνα και αστεία παιδικά βιβλία που διάβασα τον τελευταίο καιρό. Η Δέσποινα Ηρακλέους κάνει ένα τσουπ και μπαίνει μέσα στον ψυχισμό ενός παιδιού που έρχεται στην Α΄τάξη και ενώ ακόμα θέλει να παίξει, να χαρεί, να χαζέψει και να ταξιδέψει στους φανταστικούς κόσμους που πλάθει με το μυαλό του, το σχολείο απαιτεί να πάρει μολύβι και χαρτί και να συγκεντρωθεί στο γράψιμο.

Είναι η ιστορία του Παναγιώτη (του Γιώργου, της Μαρίας, της Ελένης -προσθέστε ελεύθερα όποιο όνομα θέλετε) που είναι ένα ξεχωριστό παιδί και δυσκολεύεται να χωρέσει στη φόρμα του «καλού μαθητή», του μαθητή που προοδεύει καθημερινά και που πετυχαίνει τους μαθησιακούς στόχους του σχολείου.

Κι ενώ όλοι οι συμμαθητές του έχουν μάθει να γράφουν το όνομά τους, για να το στολίσουν στην πινακίδα της κυρίας Πελαγίας, της τρομερής διευθύντριας, τα γράμματα όλο του ξεφεύγουν. Κάποτε μεταμορφώνονται και φτιάχνουν αστείες ιστορίες και άλλοτε τον προσκαλούν σε απίθανες περιπέτειες, με αποτέλεσμα να μην ολοκληρώνει ποτέ το όνομά του.

Και επειδή «τα γράμματα-μάλλον-φταίνε» ο Παναγιώτης παρακαλά τους γονείς του να τον ξαναβαφτίσουν με ένα πιο σύντομο, πιο εύκολο όνομα.

Ένα βιβλίο για τον Παναγιώτη… που έχει ικανότητες σπουδαίες και ταλέντα ζηλευτά μα σε αυτά μπορεί να μη συμπεριλαμβάνεται αυτό που κρίνει το σχολείο ως επιτυχία. Ποιος λέει όμως πως το δικό του ταλέντο είναι λιγότερο σημαντικό;

Ένα βιβλίο που θα αγαπήσουν τα μικρά παιδιά που ίσως αναγνωρίσουν σε αυτό κάτι από τον εαυτό τους αλλά και οι δασκάλες και οι νηπιαγωγοί γιατί όλες είχαμε έναν Παναγιώτη στην τάξη μας που χρειαζόταν κάποιον να πιστέψει σε εκείνον για να ανακαλύψει το δικό του χάρισμα και να τον βοηθήσει να ανθίσει!

Bonus: Ο αγαπημένος μας φίλος Σπύρος Μιχαήλ ανέλαβε το καλλιτεχνικό ένθετο όπου μαθητές μεταμορφώνουν το δικό τους όνομα στον δρόμο που άνοιξε ο Παναγιώτης!

Ερωτήσεις για Δέσποινα

1. Δέσποινα, εσένα ποια είναι η ιστορία του ονόματός σου;

Μια αγγλική παροιμία λέει «Δεν έχεις τυχαία το όνομά σου». Ποτέ δεν είχα διερωτηθεί σαν παιδί τι σημαίνει το όνομά μου και δεν με απασχολούσε. Μου ήταν αρκετή η εξήγηση των γονιών μου ότι πήρα το όνομά μου από τη γιαγιά Δέσποινα. Στο λύκειο στο μάθημα των λατινικών θυμάμαι όταν η καθηγήτρια μας έβαλε να βρούμε την ιστορία του ονόματος μας. Η μεγαλύτερη ανακάλυψη που έκανα στο σχολείο! Γιατί είχαμε πήξει στην παπαγαλία. Δέσποινα  σημαίνει κυρία, από το ρήμα δεσπόζω. Είναι  προσωνύμιο της Παναγίας. Στην ελληνική μυθολογία η Δέσποινα ήταν χθόνια θεά, κόρη της Θεάς Δήμητρας και του Θεού Ποσειδώνα. Το επίθετο μου Ηρακλέους έχει άλλη ιστορία. Ο μπαμπάς μου, μου είπε ότι ο παππούς μου που λεγόταν Ηρακλής. Το επίθετο του παππού ήταν Γεωργίου. Αλλά ήθελε να βάλει και ένα επίθετο να έχει σχέση με το όνομά του και την Ελλάδα. Και πρόσθεσε με ληξιαρχική πράξη, το επίθετο Ηρακλέους. Ηρακλής  Ηρακλέους. Ακουγόταν καλύτερο! Σύνθετη λέξη: Ήρα και κλέος. Δόξα της Ήρας. Ο πατέρας μου κράτησε μόνο το Ηρακλέους.

Στο μάθημα της ιστορίας στην Γ τάξη, ένα από τα αγαπημένα μου θέματα είναι να ερευνούμε μαζί με τα παιδιά την ιστορία του ονόματος και του επιθέτου τους.  Μέσα από την έρευνα μαθαίνουν πολλές φορές την ιστορία της οικογένειάς τους και ενθουσιάζονται τα παιδιά για τις ανακαλύψεις τους!

2. Θα ρωτήσω αν είχες κάποιο παράπονο για το όνομα που σου έδωσαν-αλλά σε παρακαλώ να θυμάσαι ότι μιλάς με μια Φυτούλα!

Μεγάλωσα με τις γιαγιάδες μου στον Λυθροδόντα. Στο χωριό με φώναζαν Πινού. Από το Δέσποινα. Ακόμη ο αδερφός μου με φωνάζει Πινού. Έτσι φώναζαν και τη γιαγιά μου. Όταν ήρθα στην πόλη δεν με φώναζαν Πινού. Εμένα με ενοχλούσε τότε. Αφού με είχαν βαφτίσει Δέσποινα, δεν ήθελα να με φωνάζουν διαφορετικά. Ούτε Δέσπω ήθελα να με φωνάζουν. Δεν ξέρω γιατί ήταν δύσκολο να με φωνάζουν με το βαφτιστικό μου όνομα. Μερικές φορές σκέφτομαι τι θα γινόταν αν μόλις μαθαίναμε να μιλούμε σαν παιδάκια μας ρωτούσαν «ποιο θέλεις να είναι το όνομά σου για να σε φωνάζουμε;», τι θα λέγαμε;

Ενωμένες συλλαβές χωρίς νόημα ή κραυγές οι περισσότεροι φίλοι μου, σίγουρα θα είχαν για όνομα.

3. Ως δασκάλα έχεις συναντήσει τον Παναγιώτη του παραμυθιού σου;

Έχω συναντήσει και έχω αγαπήσει πολύ τον «Παναγιώτη». Δεν είναι μόνο ένας ο ‘Παναγιώτης’.  Ένα αξιαγάπητο παιδί που ήθελε να φύγει από το δημόσιο, ελληνόφωνο  σχολείο να πάει σε αγγλικό σχολείο, μόνο και μόνο για να μην γράφει  το ξ  που του δημιουργούσε πολλά προβλήματα, καθώς ήταν ένα γράμμα από τα πολλά που συνθέτουν το όνομά του. Έκλαιγε και καθημερινά το ζητούσε από τους γονείς του. Παιδιά με τεράστια ονόματα και επίθετα Χαραλάμπος Χαραλαμπίδης, Αλεξάνδρα Αλεξάνδρου, να κλαίνε γιατί έχουν τεράστια ονόματα και επίθετα. Κατέβαλαν αλήθεια μεγάλη προσπάθεια να μπουν στον κόσμο της γραφής. Αλλά όταν μια χρονιά ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού άρχισε να κλαίει στην τάξη, όταν έπρεπε να γράψει ή να αντιγράψει τεράστιες λέξεις από τον πίνακα, τότε άρχισα να γράφω το παραμύθι.

4. Η κυρία Ολυμπία εκτός από πολλά ουαου μαλλί, είχε και την ευαισθησία να αναζητήσει τα ταλέντα και τα προτερήματα του Παναγιώτη. Σαν μαθήτρια είχες κάποια δασκάλα που σε ενέπνευσε και σου έδωσε φτερά;

Η κυρία Μαργαρίτα. Στην Α τάξη. Δεν θυμάμαι συγκεκριμένα γιατί την αγαπούσα τόσο πολύ. Αλλά είναι κάτι μαγικό με τις δασκάλες/δασκάλους στη ζωή μας. Αν αγγίξουν τη ψυχή σου σαν παιδί, δεν θυμάσαι τι εκθέσεις σου έβαλαν να γράψεις, τι φυλλάδια σου έδωσαν να λύσεις, τι ασκήσεις σου έδωσαν. Λειτουργούν όμως οι αισθήσεις και το ένστικτο ενός παιδιού. Και αν νιώσει ότι το στηρίζεις, το ενθαρρύνεις και το αγαπάς, τότε έχεις καταφέρει πολλά!

5. Αυτές τις φανταστικές ιστορίες που έπλασες με αφορμή τα γράμματα, μήπως τις φτιάχνεις εμπνευσμένη από ανθρώπους ή αντικείμενα ενώ περιμένεις στο κόκκινο φανάρι ή στην ουρά για το ταμείο; Σε παρακαλώ μοιράσου μία μαζί μας!

Ελπίζω να μην σε απογοητεύσω Φυτούλα μου. Τα ζωγράφισα σε ένα χαρτί στην τάξη. Το φυτολόγιο που κρατά η κυρία Ολίβια στο παραμύθι μου, το έγραψα όταν ένα κοριτσάκι ήρθε στο γραφείο των δασκάλων και έψαχνε το φυτολόγιο της τάξης της. Εννοούσε το μαθητολόγιο. Τα μυρμήγκια τα έβαλα γιατί εμφανίζονται τόσο γρήγορα τα άτιμα σε όποιο σημείο ρίξουν φαγητό τα παιδιά μέσα στην τάξη. Όσο για τη μύγα πάνω στη μοτοσυκλέτα με κόκκινες μπότες, δεν μπορούσε να λείπει. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσες φορές έχουμε διακόψει μάθημα για μια μύγα που σεργιανίζει στην τάξη. Το ντόνατ γιατί μου αρέσουν τα ντόνατ! Πολύ ! Πολλές φορές έχω δει γράμματα να μεταμορφώνονται στα βιβλία των παιδιών. Ένας πολύ καλός μου φίλος, όταν ήταν μικρούλης νόμιζε ότι τα διαστήματα στο τετράδιο γραφής, είναι για να ζωγραφίζουμε τα γράμματα. Δεν μπορούσες να τον πείσεις για το αντίθετο!

Η ώρα του παιδιού:

Με αφορμή τον Παναγιώτη που θέλει να του αλλάξουν το όνομά του επειδή είναι μεγάλο και τον δυσκολεύει στο να το γράφει, ρώτησα παιδιά για το δικό τους όνομα:

Ερώτηση: Σου αρέσει το όνομα σου; Και γιατί;

Απάντησεις:

• Ηλίας (10 χρονών): Μου αρέσει γιατί μου θυμίζει τον ήλιο που είναι λαμπερός.
• Μερόπη (9 χρονών): Μου αρέσει το όνομά μου επειδή είναι παράξενο και αρχαιοελληνικό.
• Μαρίνα (11 χρονών): Ναι, γιατί είναι δικό μου.
• Αντρέας (7 χρονών): Ναι, γιατί Αντρέας ήταν ο πρώτος μαθητής του Χριστού, μας είπε στα Θρησκευτικά η κυρία Κίκα.
• Παναγιώτης (5 χρονών): Ναι, μου αρέσει το όνομά μου, γιατί ήδη με λένε Παναγιώτη! Και μου αρέσει που έχει το όνομα μου μέσα το Π, το ν, το γ και το η.
• Άνθια (9 χρονών): Ναι, μου αρέσει για δύο λόγους: 1ο: Γιατί μου θυμίζει τη γιαγιά μου που αγαπώ πολύ και 2ο: Γιατί το όνομά μου θυμίζει την Άνοιξη που όλα τα άνθη είναι ανθισμένα!
• Άντρεα (5 χρονών): Ναι γιατί μου αρέσει το όνομα Άντρεα.
• Τερέζα (11 χρόνων):  Όχι, δε μου αρέσει. Από τόσα άλλα ονόματα που υπάρχουν, αυτό διαλέξατε για μένα; Στα αγγλικά ακούγεται πιο ωραίο, αλλά στα ελληνικά όχι.
• Ελένη ( 9 χρονών): Ναι, μ’ αρέσει γιατί είναι το όνομα μου. Αυτό ξέρουν όλοι όσοι με φωνάζουν.
• Πετριάννα (7 χρόνων): Ναι, μου αρέσει γιατί γιορτάζω 3 φορές, του Αγίου Ιωάννη, του Αγίου Πέτρου και στα γενέθλια μου.
• Κατερίνα (9 χρόνων): Μου αρέσει πολύ το όνομα μου, γιατί το έχει η γιαγιά μου και η γιαγιά μου είναι πολύ καλή.
• Στυλιανα (9 χρόνων): Μου αρέσει γιατί είναι το όνομα μου.
• Φίλιππος (13 χρονών): Μου αρέσει το όνομά μου γιατί δεν είναι συνηθισμένο και γιατί ξέρω πως σημαίνει “αυτός που αγαπά τα άλογα” κ εγώ αγαπώ τα άλογα. Ακόμα μου θυμίζει τον παππού μου.
• Στυλιάνα (10 χρονών):  Μου αρέσει γιατί το Στυλιάνα ακούγεται ωραία και γιατί η μάμα μου όταν ήμουν μικρή μου είπε πως το όνομα μου είναι από τη γιαγιά μου που είναι Στέλλα κ stella στα λατινικά σημαίνει αστέρι.
• Στυλιάνα (9 χρονών): Μου αρέσει το όνομα μου γιατί μου το έδωσε η μαμά μου και είναι το όνομα της γιαγιάς μου.
• Άντρεα (7 χρονών): Μου αρέσει πολύ το όνομα μου γιατί έχω το όνομα ενός καλού Αγίου του Αποστόλου Ανδρέα.